Het is weer eens gebeurd. Enkele dagen geleden is weer een van mijn oude maten uit de punkscene overleden. Markus, zoals hij zich de afgelopen vijftien jaar of zo liet noemen, was natuurlijk in de eerste plaats de zanger/bassist van Zyklome A, een van die monumenten uit de jaren 80 die nog steeds tot de verbeelding spreken. Helaas moeten we die bladzijde nu definitief omdraaien. Na zijn overlijden is nog slechts een enkel origineel lid van de band in leven, wat erop neerkomt dat Zyklome A nooit meer op een affiche zal staan.
Ik heb Mark, toen nog zonder het suffix '-us', ongeveer dertig jaar geleden leren kennen. Ik ben er zelf niet meer zeker van of het nu 1988 of 1989 was. Zyklome A was enkele jaren voordien gesplit en hij had met twee maten een nieuwe band opgericht, Ear Damage. Ik wilde absoluut zelf concerten beginnen organiseren, maar had nog bijna geen contacten om de juiste bands vast te krijgen. Toen ik hem vroeg of hij zin had in mijn toenmalig jeugdhuis, Integendeel in Nossegem, te komen spelen, vreesde ik dat hij een zo onaanzienlijke aanbieding gewoon zou weglachen. Ik had toen nog niet door hoe moeilijk het voor al die undergroundbands was om concerten vast te krijgen en hoe gemakkelijk de muzikanten in de DIY-punkscene eigenlijk waren om mee samen te werken.
Ik heb hem de vraag gesteld tijdens het eerste gesprek dat we ooit hebben gevoerd, op een memorabele en in zekere zin zeer sfeervolle avond. The Exploited speelde in een afgeleefde zaal in Berchem en blijkbaar waren enkele punks op straat luidruchtig genoeg geweest om de Antwerpse politie, die sowieso altijd aan het kleinst mogelijke excuus genoeg had om op mensen met een alternatieve wereldvisie te meppen, verscheen al snel om deze bedreiging van de openbare orde terug tot onderdanigheid te dwingen.
Helaas voor hen is dat plan een beetje mislukt. Al snel stonden er twee muren tegenover elkaar. Aan de ene kant een rij schilden en wapenstokken, aan de andere kant een zootje ongeregeld dat de vijand in het blauw bombardeerde met letterlijk alles wat ze konden vastkrijgen. Mensen stapten het café in om flesjes bier te bestellen enkel om ze een paar seconden later naar de politie te werpen en op een gegeven moment zijn er zelfs verwarmingsbuizen uit de muren gerukt om als projectiel te gebruiken.
Normaal gezien, zouden de aanwezige agenten gewoon versterking hebben opgeroepen en alle punks hebben opgepakt, maar diezelfde avond speelde FC Antwerp niet zo veel verder een belangrijke match. Het gevolg was dat de geüniformeerde leden van de knokploeg van het Vlaams Blok niet beschikbaar waren voor een rel tijdens een punkconcert omdat ze nabij een voetbalstadion de niet-geüniformeerde leden van de knokploeg van het Vlaams Blok in het gareel moesten houden.
Zonder de nodige versterkingen waren de aanwezige politieagenten niet in staat de zaal te ontruimen of de aanwezigen te arresteren. Te midden van deze impasse vond Markus het een goed idee eens een gesprek met de politie te voeren. Als een echte onderhandelaar stapte hij naar voren met een vuile, ooit eens witte zakdoek in de hand, en sprak hij een agent aan. De rest van de punks stopte even met roepen en gooien, nieuwsgierig naar het resultaat van dit diplomatiek initiatief. De eerste agent die hij naderde, sloeg Mark meteen met de wapenstok vlak in zijn gezicht. Het gevolg was dat ze tien minuten later hun combi's invluchtten en het concert gewoon kon doorgaan.
Terwijl Mark in het café naast de zaal recupereerde en probeerde de bril te repareren die de agent had stukgeslagen, sprak ik hem aan met de vraag of Ear Damage bereid zou zijn in een onbetekenend jeugdhuis te spelen. Aangezien ik nog geen ervaring had, wist ik eigenlijk niet wat ik een band moest bieden. Het werd dan maar 3.000 frank (75 euro) en honderd (jawel, 100) flesjes bier. Veel geld was dat niet, maar we mogen niet vergeten dat Ear Damage maar een trio was, wat neerkwam op 33 pinten per persoon. Ze hebben uiteindelijk een aantal vrienden moeten uitnodigen om mee te komen, gewoon om hun drank op te krijgen.
De dag van het concert was ik zeer ongerust, want het personeel van Interbrew, zoals AB Inbev toen nog heette, was aan een lange staking begonnen. Ik weet zelfs niet meer wat hun eisenpakket was, maar ze zullen wel gelijk hebben gehad. Dit betekende dat ik niet aan de flesjes Jupiler kon geraken waar Ear Damage om had verzocht. Ik heb de drummer dan maar met een klein hartje gebeld om hem mee te delen dat ik hen enkel Maes Pils kon aanbieden. Hij klonk niet erg wakker. Ik had toen nog niet door dat men echte punks op een zaterdag niet om half negen 's morgens mag bellen.
De avond van het concert was ik ook zeer ongerust, want de band kwam maar niet opdagen. De camionette had een platte band gekregen en ze hadden moeten wachten op iemand met een reserveband. Nu lijkt dat een klein probleem, maar telefonie was toen nog niet alomtegenwoordig. Niet alleen bestonden gsm's nog niet, maar ons jeugdhuis had zelfs geen vaste telefoon. Geduld was de enige mogelijke oplossing. Het werd een schitterende avond die veel te laat is begonnen en ook veel te lang heeft geduurd. Nadien zijn Mark en ik elkaar nog vaak tegen het lijf gelopen, maar die eerste ervaringen zijn toch de herinneringen die ik het langst zal meedragen.
Toen ik de opdracht kreeg in november 2016 een tweedaags festival te organiseren om het veertigjarig bestaan van punk te vieren, moest ik dan ook meteen aan Mark en aan Zyklome A denken. Ik had van ingewijden opgevangen dat de band, na jarenlang elk aanbod te hebben afgewezen, toch met de idee speelde er opnieuw mee te beginnen. Ook nu weer verliepen de onderhandelingen belachelijk vlot, zeker in vergelijking met de inspanningen die men soms moet leveren om bands te boeken die in geen honderd jaar de legendarische status van Zyklome A zullen evenaren.
Ook dit werd een gedenkwaardige ervaring, maar helaas niet met het gevolg dat de band zelf voor ogen had. Normaal gezien, had het concert tijdens Breaking Barriers het begin van een hele reeks reünieconcerten moeten worden, maar Mark sukkelde toen al zwaar met zijn gezondheid. Hoewel de aanwezigen dat toen waarschijnlijk niet beseften, heeft het concert in Het Depot zeven minuten minder lang geduurd dan op de planning stond. Mark had te veel last van zijn rug en zijn nek om voort te spelen. Een jaar of zo eerder was hij door zijn werkgever, het Koninklijk Ballet van Vlaanderen, van zijn jarenlange functie als decorbouwer naar een kantoorfunctie verbannen. Van de andere aangekondigde concerten is enkel dat in Het Bos doorgegaan. De rest is geannuleerd, tot grote ergernis van de mensen die in er in Leuven en Antwerpen niet bij konden zijn.
Zijn gezondheid is er nadien duidelijk niet op vooruitgegaan. Ik weet niet wat er die laatste weken of maanden exact met hem is gebeurd, zowel fysiek als mentaal, maar het resultaat is alleszins niets om vrolijk van te worden. We zijn weer iemand kwijt en de wereld is weer een stukje minder kleurrijk geworden. Zo simpel is het.
