In deze reeks probeer ik een aantal valse begrippen te ontmaskeren en eerlijker of correcter alternatieven te suggereren. De volgorde waarin de begrippen aan bod komen, is vrij toevallig gekozen en moet niet als een rangorde worden geïnterpreteerd. De derde aflevering in de reeks draait om een begrip dat door iedereen doorheen het politieke spectrum wordt gebruikt, maar dat eigenlijk de kern van de zaak maskeert;
Het gebruik van een vals begrip is in mijn ogen niet hetzelfde als een vergissing. Het gaat hier wel degelijk om woorden en uitdrukkingen die moedwillig, met voorbedachten rade en om zuiver ideologische redenen verkeerd worden gebruikt om de indruk te wekken dat een bepaald politiek standpunt eigenlijk een objectieve en rationele vaststelling is. Ik heb het hier, met andere woorden, over subtiel verborgen propagandaboodschappen die zo wijdverspreid worden gebruikt dat velen niet meer beseffen dat ze de werkelijkheid niet correct weergeven.
Vals begrip: de sociale strijd
Aanverwante terminologie: sociaal conflict, sociale onderhandelingen, sociale bewegingen, sociaal activisme en een hoop andere woorden waar het adjectief ‘sociaal’ bij past
Valse betekenis: Veel mensen, verspreid over het politieke spectrum en alle mogelijke segmenten van de samenleving hebben het geregeld over de sociale strijd. Dit slaat op de strijd die werknemers voeren om hun rechten te verdedigen of nieuwe eisen hard te maken. De strijd wordt meestal gevoerd door vakbonden of andere organisaties die de belangen van het personeel van een bedrijf of van alle werknemers in het algemeen verdedigen. De tegenstanders zijn dan de werkgevers en hun federaties en belangenverdedigers. Samen vormen beide kampen de zogenaamde sociale partners.
Echte betekenis: De strijd tussen bepaalde groepen in de samenleving is altijd een machtsstrijd. Het komt neer op de vraag wie de macht heeft zijn standpunt door te drukken. De werkgevers krijgen haast altijd de steun van de overheid en haar politiemacht. De werknemers kunnen de steun krijgen van de publieke opinie en van middenveldorganisaties die de overheid onder druk kunnen zetten. Wie de meeste macht heeft, zal zijn slag thuishalen. Het heeft echter geen zin hiervoor een apart begrip als sociale strijd te gebruiken. Soms strijden werknemers tegen een directie. Soms strijden werknemers tegen een regering. Soms strijden mensen voor een gezonder leefmilieu of tegen de bouw van een kerncentrale. Dat maakt allemaal niet uit. Het is steeds een machtsstrijd tussen groepen en instanties die vanuit sterk verschillende machtsposities vertrekken. Het heeft geen zin een gedeelte van die conflicten de sociale strijd te noemen. De strijd tegen vervuiling, voor een betere financiering van het onderwijs of tegen het personeelstekort in de ziekenhuizen is altijd sociaal van inslag. Al die conflicten hebben immers betrekking op de samenleving en meer betekent het woord ‘sociaal’ uiteindelijk niet.
Gesuggereerd begrip: de politieke strijd
Aanvaardbare varianten: de maatschappelijke strijd, de strijd tegen het machtsonevenwicht, de strijd tegen eenzijdige beslissingen
