Malcolm overloopt de opmerkelijkste overlijdens van 2025, deel 4: Politiek in Azië, Afrika en Latijns-Amerika

Azië

In Hong Kong, volgens bepaalde bronnen een onlosmakelijk deel van China, overleed de voormalige activist Shiu Ka-Chun. Hij was een van de spilfiguren in het verzet tegen de Chinese invasie en bracht dan ook lange tijd in de gevangenis door. Hoewel maagkanker zeker geen pretje is, valt het waarschijnlijk te verkiezen boven het lot van al die inwoners van Hong Kong die nog in leven zijn.

In het echte China overleed Tong Zeng, vredesactivist en schrijver. Hij besteedde zeer veel aandacht aan de oorlogsmisdaden die de Japanse bezettingsmacht tijdens de Tweede Wereldoorlog in China heeft gepleegd, maar daarnaast had hij zeker ook aandacht voor recentere problemen. Zo suggereerde hij ooit dat SARS-CoV-1, de voorloper van de beruchte variant uit 2019, waarschijnlijk in een buitenlands militair laboratorium was ontwikkeld om als wapen tegen de Chinese bevolking te gebruiken. De man heeft een bijzonder uitgebreide pagina op Wikipedia, maar deze is niet meer of niet minder dan een schoolvoorbeeld van hoe Chinese propaganda werkt. Informatie is ook een wapen dat tegen een bevolking kan worden ingezet.

In Zuid-Korea vindt elke week de zogenaamde 'Woensdagbetoging' plaats, een vreedzame bijeenkomst van vrouwen die tijdens de bezetting door het Japanse leger werden verplaatst naar kampen waar ze als seksslavinnen aan de soldaten werden overgeleverd. De activiste Gil Won-Ok zal hier sinds dit jaar niet meer aan deelnemen en heeft nooit de erkenning als slachtoffer gekregen waar ze om vroeg. Om al deze vrouwen te herdenken, is vlak voor de Japanse ambassade een standbeeld van een jonge vrouw geplaatst. De Japanse overheid heeft nog nooit toegegeven dat gedurende ongeveer twintig jaar bijna 200.000 vrouwen, vaak minderjarig, op deze manier zijn mishandeld, maar heeft wel een officieel verzoek ingediend om het standbeeld te verwijderen.

In Indonesië hebben ze blijkbaar ook wel wat dubieuze figuren rondlopen en in dat lijstje was tot voor kort ook plaats voor Antasari Azhar. In 2000 was Azhar het hoofd van de politie van Djakarta. Toen hij de voor corruptie veroordeelde zoon van voormalig president Soeharto naar de gevangenis moest voeren, wist deze op miraculeuze wijze uit het politievoertuig te ontsnappen. Uiteraard werd hevig ontkend dat enige steekpenning een nieuwe eigenaar had gevonden en Azhar werd, vooral met de steun van de partij PDIP, verkozen tot hoofd van de Commissie voor de Uitroeiing van Corruptie. In die hoedanigheid maakte hij het zo waar nog bonter, want toen hij door de ceo van een staatsbedrijf werd gechanteerd met foto's van zijn buitenechtelijke affaire liet hij de man gewoon neerschieten door huurmoordenaars die waren gerekruteerd door een gepensioneerde politiecommissaris en waren betaald door de eigenaar van een populaire krant. Hiervoor werd hij in 2010 tot achttien jaar celstraf veroordeeld, maar in 2017 was de PDIP aan de macht en kreeg hij een presidentiële gratie.

Men kan verkiezingen overigens ook winnen zonder corruptie of de steun van belangrijke lobbyisten. Men kan de kiezers van de oppositie namelijk ook fysiek uitschakelen, bijvoorbeeld door bommen in stemhokjes te plaatsen en de doden en gewonden vervolgens in een plaatselijke verbrandingsinstallatie te smijten. Dat laatste helpt zeker om bewijsmateriaal te vernietigen, maar het blijft natuurlijk de bedoeling dat niets hiervan uitkomt en net op dat vlak is het plan van de Nepalese politicus Mohammad Aftab Alam enigszins misgelopen. Zijn verdediging was wel zeer eigenaardig, want hij verklaarde in de rechtbank doodleuk dat er geen explosies hadden plaatsgevonden en dat de namen van de slachtoffers door de openbare aanklager waren verzonnen. De nabestaanden hadden hierover een afwijkende mening.

Nog een andere manier om verkiezingsresultaten te beïnvloeden, is de regering door middel van massale protesten omver te werpen. Dat is in 2024 gebeurd in Bangladesh, waar een brede coalitie van ontevredenen de Awami League en haar erfenis van gewelddadige onderdrukking, corruptie, censuur, discriminatie en een gedoogbeleid ten aanzien van verkrachtingen van minderjarige meisjes simpelweg opzij schoof. Nu ja, zeer representatief waren die verkiezingen toch al niet, want ze werden door alle oppositiepartijen geboycot, deels ook omdat alle lijsttrekkers na schijnprocessen politiek monddood waren gemaakt.
Opvallend is dat veel van de betogers zich expliciet omschreven als antifascisten, wat hen in de ogen van de Amerikaanse regering terroristen zou moeten maken, maar ironisch genoeg beschuldigde de naar het door fascisten geregeerde India gevluchte regeringsleider, sheik Hasina, de VS er net van de protesten te hebben ondersteund.
Nog ironischer is dat de politie uiteindelijk zelf een staking heeft uitgeroepen, vooral omdat de agenten het beu waren als slechteriken te werden afgeschilderd terwijl ze mensen enkel doodschoten omdat ze nu eenmaal dat bevel hadden gekregen. In de praktijk bleek die staking het hilarisch gevolg te hebben dat de protesterende studenten zelf de rol van de politie overnamen en, bijvoorbeeld, het verkeer op drukke kruispunten begonnen te regelen.
In elk geval is de zittende regering gevallen na wat algemeen wordt omschreven als de “eerste Gen Z revolutie”, wat later overigens gevolgd door een soortgelijke rebellie in Nepal. In een overbevolkt land volstaat het nu eenmaal niet duizenden betogers te vermoorden, want er blijven genoeg demonstranten over om de druk op de ketel te houden.
Helaas houdt dat niet in dat de omstreden Awami League helemaal van het toneel is verdwenen, want hun aanhangers blijven manieren zoeken om de macht opnieuw over te nemen. Zo hebben ze in de aanloop van de nieuwe verkiezingen in het voorjaar van 2026 alvast de populaire studentenleider Osman Hadi doodgeschoten. Het land heeft grote stappen vooruit gezet, maar de toekomst blijft onzeker.

Indië blijft een gevaarlijk land voor wie de wijdverspreide corruptie wil aanklagen en dat heeft ook de onderzoeksjournalist Mukesh Chandrakar mogen ondervinden toen hij zodanig tot pulp werd geslagen dat men zijn lijk heeft moeten identificeren aan de hand van zijn tatoeages. Het politieonderzoek heeft er zo waar toe geleid dat vier personen in beschuldiging zijn gesteld, waaronder maar liefst twee neven van het slachtoffer. Blijkbaar hadden zij ook geld verdiend aan het corruptieschandaal met fondsen voor openbare werken dat hij had aangeklaagd. Volgens officiële bronnen is Indië natuurlijk wel een functionerende democratie en rechtstaat.

De Iraanse regering en haar ayatollahs voelen zich bedreigd door protesten door studenten en vrouwen, maar toch zijn de ultraconservatieve rechters Ali Razini en Mohammad Moghiseh in hun eigen gerechtsgebouw doodgeschoten door een werknemer die kwaad was dat de hem beloofde loonsverhoging hem was ontzegd. Ironie kent vele vormen.

67 jaar te laat overleed in Zion Aliza Magen, agente en later vicedirecteur van de Mossad. Zij was onder meer verantwoordelijk voor operatie Bajonet, de Israëlische reactie op de aanslag op het Olympisch team in München. Die reactie bestond erin allerlei leidinggevende figuren van de PLO in Europa te vermoorden, soms ook met bommen die onschuldige omstaanders het leven kostten. In Noorwegen zijn ze er zelfs in geslaagd een Marokkaanse kelner van een restaurant in Lillehammer dood te schieten die echt wel niets met de Palestijnse strijd te maken had. De daders zijn opgepakt, maar later weer vrijgelaten. Wie een niet-Palestijn vermoordt, moet natuurlijk wel zijn volledige straf uitzitten.

Naast de Mossad heeft Israël ook de zogenaamde Unit 504, een militaire eenheid gespecialiseerd in moord en foltering in binnen- en buitenland die ooit nog werd aangevoerd door de nu overleden Shmuel Goren. Elk onafhankelijk onderzoek naar de wanpraktijken in hun beruchte ondervragingskampen wordt systematisch afgeblokt, maar in 2020 werden twee leden van de eenheid wel veroordeeld nadat ze hadden geprobeerd een leidinggevende om te kopen met tahini. Jawel, tahini, een plaatselijke gastronomische specialiteit op basis van kikkererwten. Soms maakt de werkelijkheid satire onmogelijk.

Afrika

De Zuid-Afrikaan Niel Barnard was wel een interessante figuur. In 1980 werd hij in volle Apartheidsperiode het hoofd van de toen net gereorganiseerde National Intelligence Service. Voordien was de dienst er letterlijk op gericht de staat te beschermen tegen haar eigen bevolking, maar hij streefde naar een dienst die de staat zou verdedigen tegen externe bedreigingen, wat al iets logischer klinkt. Een al even logisch gevolg van deze redenering was dat de staat alle burgers zou moeten vertegenwoordigen, ook de zwarte meerderheid. Barnard begon dan ook geheime gesprekken met de toen nog op Robbeneiland verblijvende Nelson Mandela om de transitie naar een democratie met algemeen enkelvoudig stemrecht voor te bereiden. Hoewel hij officieel volledig aan de zijde van het regime stond, was hij achter de schermen de architect van het overleg dat tot de afschaffing van de Apartheid zou leiden. In de schimmige wereld van het hedendaags surveillancekapitalisme, de laatste stap in de overgang naar het nieuw feodalisme, staan helaas geen mensen klaar om hun taken met evenveel moreel besef uit te voeren.

In datzelfde land woonde ook Muhsin Hendricks, ook wel gekend als de eerste openlijk homoseksuele imam. Hij stichtte een organisatie die moslims hielp om hun geaardheid en hun geloof te verzoenen en hij verzorgde islamitische huwelijksceremonies voor koppels van hetzelfde geslacht. Hij is uiteraard vermoord.

Een andere overleden Zuid-Afrikaan was dr. Costa Gazi, die zich jarenlang heeft ingezet voor een betere behandeling van AIDS-patiënten in een land dat nog steeds gebukt gaat onder een geïnstitutionaliseerd seksisme dat geen enkele inperking van de dominante status van de man tolereert. Gazi begon zijn loopbaan als anti-Apartheidsactivist, maar werd in 1990 wel zelf neergestoken door een zwarte militant enkel en alleen omdat hij blank was. Nelson Mandela draait zich weer eens om in zijn graf, voor zover dat nog niet is geprivatiseerd.

Net naast Zuid-Afrika ligt Namibië, een land dat zich pas in 1989 onafhankelijk wist te verklaren. De eerste president was Sam Nujoma, uiteraard een tegenstander van het vroegere koloniale bewind. Ondanks een hele reeks zeer nuttige beslissingen om de armoede te bestrijden, waren zijn drie ambtstermijnen niet zonder controverse. Zo omschreef hij homoseksualiteit als een “buitenlandse corrupte ideologie” en HIV als een “door mensen ontwikkeld biologisch wapen”. Verder moeten ook Britse toeristen zich niet heel veilig hebben gevoeld na de uitspraak “As soon as you see an Englishman, hit him with a hammer in the head”, een standpunt dat veel horecapersoneel rond de Middellandse Zee allicht stiekem deelt.

Wat noordelijker in datzelfde continent ligt Nigeria, waar het naar aanleiding van de heer Bolkestein al vermelde Shell olie haalde uit grond die eigenlijk werd bewoond door de Ogoni-stam. Die laatsten moesten dan maar oprotten en daarvoor kon Shell rekenen op kolonel Dauda Musa Komo, een man die het niet erg vond de eigen bevolking te terroriseren nadat Shell geklaagd had over een omzetverlies van 200 miljoen dollar ten gevolge van de plaatselijke protesten.
Toen oppositieleider Ken Saro Wiwa in 1995 ter dood werd veroordeeld voor een aantal op bevel van Komo gepleegde moorden, vonden enkele Leuvense studenten het nodig solidariteitsacties op te zetten. Dat moesten ze dan wel doen zonder de faculteit Economie, want die studentenkring vond de acties van Shell zeer rationeel en nodigde het bedrijf uit om zich als potentiële werkgever aan de laatstejaarsstudenten voor te stellen. Ekonomika, dat zijn fakbar ondertussen in een voormalige discotheek heeft ondergebracht, is de rijkste studentenkring van allemaal, vooral dankzij de giften van alumni die nu belangrijke bedrijfsleiders zijn geworden. Ondertussen wordt wel bespaard op de pensioenen, natuurlijk.

Nog wat noordelijker ligt Lybië, ooit het territorium van de verlichte despoot Muammar Al-Qadhafi, nu de grootste openlijke slavenmarkt ter wereld en tevens de site van een vliegtuigcrash die generaal Mohammad Al-Haddad het leven kostte. Hij speelde een belangrijke rol in de opstand van 2011, toen hij zich plots keerde tegen de president die hem nota bene tot generaal had benoemd. 
Al-Qadhafi stond al lang op de lijst van doelwitten van de Amerikanen, officieel omdat hij allerlei als terroristisch beschouwde organisaties als de PLO onderdak en steun bood, maar eigenlijk vooral omdat hij de Amerikaanse financiële hegemonie trachtte te doorbreken door te streven naar de oprichting van een Afrikaanse dinar, een munteenheid die de dollar zou kunnen vervangen als wereldwijde valuta voor de handel in ruwe olie. Dit laatste zou de instorting van het Amerikaans imperium meteen naar de zesde of zevende versnelling schakelen en dus moest hij verdwijnen.
Het is dan ook niet echt een toeval dat de neokoloniale krachten van deze planeet de mensenrechtenschendingen in de Lybische puinhoop door de vingers zien, want in het nieuw regime zetelen veel aanhangers van het Madkhalisme, een strekking die eigenlijk enkel in Lybië en in West-Europa populair is.
Kort samengevat, komt het erop neer dat moslims zich moeten onderwerpen aan de Saudische monarchie, die als enige de Islam vertegenwoordigt. Dat is natuurlijk het Saudi-Arabië van Mohammed Bin Salman, een dictator van de nieuwe stijl en onvoorwaardelijke bondgenoot van de VS.

In Somalië werd, tot slot, met zeer gemengde gevoelens gereageerd op het overlijden van militieleider Mohammed Said Hersi Morgan. Aangezien dat land al geruime tijd geen functionerende overheid meer heeft, is het gewoon onmogelijk om aan de hand van officiële documenten te bepalen hoeveel slachtoffers zijn slachtingen hebben aangericht, maar er bestonden in elk geval genoeg internationale rapporten om hem van oorlogsmisdaden te beschuldigen, vooral voor zijn campagne tegen andere clans in en rond 1992. De Westerse wereld heeft echter nooit enige moeite gedaan om hem in handen te krijgen, want ze vonden de conflicten in ex-Joegoslavië en Rwanda mediagenieker. Zijn tactiek van de verbrande aarde heeft geleid tot een hongersnood die minstens 220.000 mensen een trage dood heeft bezorgd, maar na zijn overlijden is hij door de huidige Somalische president geëerd als een 'charismatisch en nederig staatsman'. Wie een betere wereld wil, heeft precies nog veel werk voor de boeg.

Latijns-Amerika

Op 5 mei vierden de Mexicanen hun nationale feestdag, maar op 13 mei was het in Zapopan, een stad met ongeveer een miljoen inwoners, minder plezant. Eerst werd de plaatselijke volksvertegenwoordiger Luis Armando Córdova Díaz in een plaatselijk filiaal van Starbucks neergeschoten en even later werd de ginder zeer beroemde influencer Valeria Marquez in haar eigen schoonheidssalon tijdens een livestream op TikTok ook al doodgeschoten. Dat er geen enkel verband tussen beide moorden is, zegt al genoeg, maar toch zijn er nog die klagen dat ze zich in Antwerpen of Oostende vreselijk onveilig voelen.

Niet dat het in Uruapan gezelliger was, want daar werd burgemeester Carlos Manzo tijdens een politieke bijeenkomst doodgeschoten door een zeventienjarige die vervolgens door de plaatselijke politie werd doodgeschoten. Twee andere minderjarige verdachten werden later ook vermoord teruggevonden, vlak voor ze konden worden gearresteerd en ondervraagd. 
Manzo stond bekend om zijn harde aanpak van de criminaliteit, wat hem natuurlijk allerlei vijanden had opgeleverd, inclusief enkele door hem van corruptie beschuldigde politieke collega's en uiteraard ook de obligate criminele politieagenten, een van de vele plagen die het land teisteren. Toen hij nog volksvertegenwoordiger was, is hij zelfs een tijdje door de federale politie opgepakt en mishandeld nadat hij enkele plaatselijke politieagenten had aangeklaagd voor de afpersing van avocadoboeren. In het licht van deze vete tussen hem en de plaatselijke onderwereld, had Manzo een uitgebreid veiligheidsteam om hem tijdens publieke verschijningen te beschermen. Zeven van deze agenten zijn later gearresteerd wegens hun betrokkenheid bij de moord.

De Mexicaanse Sandra Dominguez was dan weer een activiste die zich inzette voor gelijke rechten en vooral een gelijke behandeling van vrouwen, die op het Mexicaanse platteland nog steeds als minderwaardig worden beschouwd. Dit heeft er uiteraard toe geleid dat ze is ontvoerd en vermoord. De lokale autoriteiten hadden blijkbaar niet zo veel sympathie voor haar belangeloze inzet voor 50 percent van de bevolking, want ze hebben dan maar het bericht verspreid dat ze lid van een criminele organisatie was en door andere gangsters was geliquideerd. Er is nog niemand gearresteerd.

Men zou zich kunnen afvragen waarom hier nog niets over Peru staat, maar daar komen we op terug in het hoofdstuk Literatuur.