Het jaar en het concept van een democratische samenleving lopen stilaan ten einde, maar enkele mensen zullen de totale ineenstorting van de menselijke beschaving niet meer beleven. Zoals elk jaar, probeer ik een overzicht te bieden van de overlijdens die volgens mij niet uit het collectief geheugen mogen verdwijnen. De selectie is natuurlijk niet objectief, maar wie zich daaraan stoort, moet zelf maar een eigen versie opstellen.
Ik heb onze al dan niet dierbare overledenen min of meer thematisch gegroepeerd. Dat lijkt me in elk geval een stuk interessanter dan een chronologisch overzicht. Wat telt, is of iemand al dan niet nog leeft. De vraag of hij in maart dan wel in juni is overleden, is volgens mij al een stuk minder relevant.
Er zijn weer wat interessante politici gestorven, maar helaas zijn de meesten meteen ook weer vervangen.
Een van de kleurrijkste figuren in deze categorie is Lyndon Larouche, een Amerikaanse volksmenner die constant op zoek was naar volgelingen voor zijn eigen personencultus. Eerst was hij extreemlinks en dan extreemrechts, maar altijd zeer gewelddadig. In feite was hij tegen iedereen die hem niet blindelings aanbad. Als oprichter van de in naam linkse U.S. Labor Party droeg hij zijn militanten op vertegenwoordigers van alle andere linkse organisaties aan te vallen. Om pragmatische redenen zocht hij later contact met de KKK en aanverwanten, maar die hebben hem al snel laten vallen. Hij was ervan overtuigd dat ongeveer iedereen, van de USSR en de Engelse koningin tot de bankiers van Wall Street van plan was hem te laten vermoorden. Als zelfverklaarde socialist had hij er weinig problemen mee een succesvol technologiebedrijf uit te bouwen dat enkele van de grootste multinationals als klanten had, maar deze cultleider wilde natuurlijk de echte macht van het politiek leiderschap. In de loop der jaren heeft hij aan maar liefst acht Amerikaanse presidentsverkiezingen deelgenomen. Hij voerde campagne tegen de banken, tegen abortus, voor de ontwikkeling van laserwapens voor het Amerikaans leger, tegen milieumaatregelen, voor de herinvoering van de goudstandaard en voor een verplichte quarantaine voor alle seropositieve burgers. Het maakte op de Amerikaanse kiezer weinig indruk. Toen hij uiteindelijk werd gearresteerd op verdenking van fraude, zag hij hierin een manoeuvre van Raisa Gorbachev. Sinds zijn vrijlating heeft hij onder meer boeken gepubliceerd waarin hij de klimaatopwarming ontkent en, in een vlaag van inzicht, Israël van racisme ten aanzien van de Palestijnen beschuldigt.
De levensloop van de Vietnamees Ly Tong was eigenlijk niet veel normaler. Als jongeman ontsnapte hij Vietnam vlak na de machtsovername door de Vietcong en hij besloot zijn hele leven aan de strijd tegen het communisme te wijden. Die strijd voerde hij wel op een zeer bizarre manier, namelijk door te pas en te onpas pamfletten uit vliegtuigen te gooien om de bevolking van communistische staten op te roepen in opstand te komen. Die opstanden zijn er nooit gekomen, maar Tong heeft er in totaal drie gevangenisstraffen in even veel landen aan overgehouden. Hij had namelijk de gewoonte de vliegtuigen waaruit hij de pamfletten wierp eerst te kapen. Hij heeft zich ook ooit als travestiet verkleed om een Vietnamese zanger met sympathieën voor het Noord-Vietnamese regime tijdens een concert pepperspray in het gezicht te spuiten. Het spreekt voor zich dat president Reagan hem ooit nog in een brief zijn steun heeft toegezegd.
In eigen land zijn we gelukkig bevrijd van Armand De Decker, een corrupte politicus die zich als voorzitter van de Senaat liet gebruiken als stroman voor een Kazachse miljardair. Patoch Sjodijev werd in België verdacht van financiële misdrijven, maar de Kazachse overheid zette druk op de Franse president Sarkozy om daar iets aan te doen. Om een lucratieve bestelling van helikopters bij een Frans bedrijf binnen te halen, overtuigde Sarkozy De Decker om tegen betaling van ongeveer een half miljoen euro een wet door het parlement te jagen die Sjodijev in staat zou stellen een minnelijke schikking af te sluiten voor zijn proces zou beginnen. De Decker is uiteindelijk aan de deur gezet, maar Sjodijev zelf is nooit vervolgd. Ik vraag me dan af hoe iemand schuldig kan zijn aan het ontvangen van smeergeld als de betaler van dat smeergeld onschuldig wordt bevonden.
Nog schadelijker voor de samenleving was Ross Perot, een Texaanse miljardair met vanzelfsprekende rechtse sympathieën. Hoewel hij gelukkig nooit heeft gewonnen, heeft hij wel tweemaal geprobeerd president van de VS te worden. Vergelijkingen met Donald Trump zijn vergezocht, want Perot was wel degelijk een succesvol zakenman. Hij wilde de overheidsschuld afbouwen door te besparen op de sociale zekerheid. Dat is natuurlijk gemakkelijk voor iemand die 12 miljoen dollar van zijn eigen spaargeld in een verkiezingscampagne kan investeren. Hij is gestorven aan leukemie, wat gelukkig geen pijnloze ziekte is.
In Engeland overleed David Garfield Davies, Baron Davies of Coity, een man die zowat alles vertegenwoordigde wat mis was met de Labour party tot de machtsovername door Jeremy Corbyn, waarna er volgens de kiezer blijkbaar iets anders mis was. Hij was een vakbondsafgevaardigde die uiteindelijk in het parlement belandde, maar tegelijkertijd wel een adellijke titel aanvaardde en bovendien lid was van een schimmige organisatie genaamd Labour Friends of Israel. We zijn beter af zonder hem.
Dit jaar overleed ook generaal-majoor Eldon Bargewell, gewezen bevelhebber van de Delta Force, een elite-eenheid van het Amerikaans leger. Bargewell kreeg gedurende zijn militaire carrière verschillende medailles voor zijn deelname aan gevaarlijke missies in Vietnam en het Midden-Oosten. Blijkbaar was hij na zijn pensionering niet meer zo alert voor gevaar, want hij werd thuis verpletterd door zijn eigen grasmaaier.
In diezelfde VS overleed ook John Tanton, een ultranationalist die tegen immigratie streed. Op zich geen groot nieuws, maar hij was ook gedurende een tijdje lid van de organisatie US English. Deze organisatie, waarvan de meeste Europeanen het bestaan niet eens vermoeden, voert al enkele decennia campagne om van het Engels de officiële taal van de VS te maken. Weinigen beseffen dit en de overvloed aan Engelstalige films en songs laten het ook niet vermoeden, maar de VS heeft eigenlijk geen officiële taal en het Engels wordt enkel gebruikt omdat dit nu eenmaal de taal van de meerderheid der inwoners is.
Op mijn verjaardag kwam het nieuws dat Jacques Chirac was gestorven. Wat een mooi cadeau! Chirac was een rechtse machtspoliticus en corrupt, twee eigenschappen die altijd goed samengaan. We mogen echter niet vergeten dat hij, samen met Guy Verhofstadt, altijd heeft geweigerd deel te nemen aan de op leugens gebaseerde Brits-Amerikaanse inval in Irak.
Iets later was het de beurt aan Abu Bakr Al-Baghdadi, op dat ogenblik de zelfverklaarde kalief van een rijk dat nog enkele vierkante kilometers groot was en zowat de meest gezochte terrorist ter wereld. Zijn handel en wandel werd door elke denkbare inlichtingendienst doorgelicht, maar toch kan nog altijd niemand ons vertellen hoeveel vrouwen hij had, laat staan met wie hij nu precies was getrouwd. Alnaargelang de bron varieert het aantal tussen een en drie, maar tegelijkertijd circuleren wel meer dan vier namen, waaronder die van een vrouw die hij online zou hebben leren kennen. Ook conservatieve mannen zijn soms eigentijds. Dit alles staat natuurlijk los van de slavinnen die hij op regelmatige basis verkrachtte.
Een jaar na het overlijden van Robert Grodt is opnieuw een anarchist gesneuveld terwijl hij aan de zijde van de YPG de Koerdische autonome gemeenschap in Rojava verdedigde. Lorenzo Orsetti werkte eerst als kok in een restaurant in Firenze en besloot vervolgens vol passie voor zijn idealen te gaan vechten. Italiaanser kan het haast niet. Hij heeft wel wat meer erkenning gekregen dan de Amerikaan Grodt, want in Firenze zijn ondertussen al een café, een park en zelfs een bibliotheek naar hem vernoemd.
Dergelijke erkenning viel Jamie Janson niet te beurt. Hij vocht gedurende jaren aan de zijde van de YPG, maar werd na zijn terugkeer uit Rojava meteen door de Engelse politie gearresteerd en van terrorisme beschuldigd. Hij heeft zelfmoord gepleegd voor het tot een proces kon komen.
In Engeland is Ian Cognito overleden, een stand-up comedian bekend om zijn uitzinnige en provocatieve voorstellingen. Het duurde dan ook even voor iemand besefte dat zijn val op het podium geen deel van de show maar een fatale hartaanval was.
Etienne Vermeersch, de auteur van ‘Waarom de christelijke god niet kan bestaan’ en de medebedenker van onze abortuswetgeving, is in elk geval consequent geweest, want hij heeft na een lange ziekte voor euthanasie gekozen. In zijn ogen is de overbevolking het grootste probleem dat de mensheid bedreigt, maar door bewust kinderloos te sterven, is hij ook op dat vlak consequent geweest.
Hoe verkracht men een vrouw die een zwarte gordel taekwondo in huis heeft? Door haar eerst omver te rijden met een auto. Dat overkwam de gerenommeerde biologe Suzanne Eaton. De dader was uiteraard de zoon van een orthodoxe priester die door iedereen als een brave huisvader werd beschouwd.
In New York is de Siciliaanse maffiosi Frank Cali voor zijn huis neergeschoten. Het lijkt op een fragment uit een oude film over afrekeningen in het gangstermilieu, maar de dader blijkt te hebben gehandeld op basis van een extreemrechtse complottheorie over de zogenaamde Deep State. Hij is er ook van overtuigd dat zijn aanval op Cali de steun van president Trump genoot. Eigenaardig dat er nog mensen denken Donald Trump problemen met de georganiseerde misdaad zou hebben. Nu, als de man dan toch graag nadenkt over complotten, kan hij in zijn cel piekeren over wat de Gambino-familie met hem van plan is.
Een mysterieuzere zaak is de dood van Jeffrey Epstein. Officieel heeft hij zelfmoord gepleegd terwijl hij in een cel wachtte op zijn proces voor zedenfeiten met minderjarigen. Hier en daar wordt natuurlijk beweerd dat hij is vermoord om te beletten dat hij de namen van mededaders zou vermelden om strafvermindering te krijgen. Epstein was vroeger een goede vriend van Donald Trump, maar hij werkte ook nauw samen met Bill Clinton. Ik veronderstel dat iedereen het patroon al ziet. Net als Trump weigerde hij zijn financiële gegevens vrij te geven, wat tot de veronderstelling leidt dat hij eigenlijk helemaal niet zo rijk was als hij zich voordeed, en net als Clinton had hij een voorliefde voor jongere vrouwen, wat tot de veronderstelling leidt dat er inderdaad nog wel wat namen hadden kunnen komen bovendrijven, en weeral net als Trump dacht hij gedurende decennia dat hij overal mee kon wegkomen, maar daarvoor was hij net iets te onvoorzichtig.
We hoeven ook niet te rouwen om Lee Iacocca, een van de meest succesvolle managers uit de rijke geschiedenis van de Amerikaanse auto-industrie. Als multi-multimiljonair was Lee zeer trots op zijn liefdadigheidswerk. Hij heeft namelijk geholpen om een fabriek in Malawi een stroomgenerator te schenken. Jawel, dat is het. Een enkele stroomgenerator. Zijn lichaam ligt nu te rotten, maar zijn geest had dat al veel eerder gedaan.
Het levenseinde van Khalid Al Qasimi, een mogelijke troonopvolger van het emiraat Sharjah, is niet heel islamistisch van aard. Zijn halfbroer stierf aan een overdosis heroïne en Khalid heeft dat nog eens dunnetjes overgedaan met GHB en cocaïne. Het zal wel allemaal de schuld van het decadente Westen zijn, zeker?
In de boeiende wereld der internationale literatuur nemen we afscheid van Andrew McGahan, die zich onderscheidde door zijn openlijke kritiek op de absurde gevolgen van de zogenaamde ‘war on terror’ in zijn geboorteland Australië en door ooit een roman te schrijven zonder enige dialoog of eigennaam erin. In eigen land overleed Gaston Durnez, uitvinder van het woord 'plotsklaps', dat officieel overigens niet bestaat. Iets verder naar het noorden verloor Rotterdam een van zijn beruchtste inwoners, de dichter en jazzfanaat Jules Deelder, de enige man die meer speed heeft gebruikt dan Lemmy.
De modewereld verloor met Karl Lagerfeld een waar icoon, maar daar moeten we niet te rouwig om zijn. De woorden 'fashion' en 'fascism' lijken niet toevallig op elkaar en ik heb een hekel aan bedrijven die ons vertellen dat we dringend geld moeten uitgeven omdat de vorig jaar gekochte kleren niet meer mogen worden gedragen. De meeste mensen weten niet Lagerfeld ook een cartoonist was, maar hij kreeg wel degelijk veel kritiek voor een tekening waarin hij Harvey Weinstein als een varken had afgebeeld. Blijkbaar is het vergelijken van een crimineel met een zwijn antisemitisch. Sommige mensen zoeken overal een aanval op hun identiteit achter.
De alternatieve muziekscene moet het dan weer stellen zonder Skip Groff, wiens platenzaak in Rockville de verzamelplaats was voor een groot gedeelte van de punkscene in Washington DC. Hij heeft talrijke platen geproducet, onder meer van Bad Brains en Minor Threat. Hij heeft ook in sterke mate geholpen met de oprichting van het Dischord label en drie leden van Fugazi hebben ooit in zijn winkel gewerkt. Weer een goede Amerikaan die ons verlaat, terwijl de oorlogsmisdadiger Henry Kissinger nog leeft.
Of The Cars echt een alternatieve band was, is voer voor zinloze discussies, maar als producer heeft Rik Ocasek wel een aantal klassiekers op zijn naam staan. Hij werkte onder meer samen met Bad Religion, Suicide, Hole en ook met Bad Brains voor 'Rock for light', door velen als een van de absolute meesterwerken van de vroege hardcorescene wordt beschouwd.
Een andere populaire figuur uit het min of meer anticommercieel circuit die ons heeft verlaten, is Mark Hollis, spilfiguur van Talk Talk en voordien zanger van de ’77 punkband The Reaction. Zijn interesse in muziek werd vooral aangewakkerd door zijn oudere broer Ed, waarvan veel mensen denken dat hij de ‘Eddie’ in Eddie & The Hot Rods was, maar in werkelijkheid heeft hij enkel een aantal van hun platen geproducet. De echte Eddie was trouwens geen muzikant, maar een pop die gedurende de eerste jaren op het podium stond.
Het is verwonderlijk dat Roky Erickson, auteur van onder meer de onsterfelijke klassieker 'You're gonna miss me baby' pas dit jaar is overleden, want de man heeft meer drugs gebruikt dan de volledige bevolking van Amsterdam. Erickson was officieel paranoide en schizofreen, wat hij in zijn voordeel heeft kunnen gebruiken toen een Texaanse openbare aanklager hem voor het bezit van een enkele joint tien jaar celstraf wilde opleggen. Het gevolg was helaas wel dat Erickson gedurende drie jaar in een dubieuze psychiatrische instelling elektroshock-therapie moest ondergaan. Mij hebben ze altijd geleerd dat men zijn vingers best niet in een stopcontact steekt, maar deze zelfverklaarde specialisten wisten het blijkbaar beter.
Een nog invloedrijker overledene is natuurlijk Dick Dale, die we ongeveer de uitvinder van de surfgitaar mogen noemen. Hoewel zijn muziek vooral met zonovergoten Californische stranden wordt geassocieerd, was de milieu-activist Dale afkomstig van de oostkust van de VS en heeft hij pas na zijn doorbraak voor het eerst de westkust bezocht. Dale had veel gezondheidsproblemen, maar dankzij het fantastisch beleid van een reeks elkaar opvolgende marionetten van het kapitalisme moest hij tot het eind van zijn leven blijven touren om zijn doktersrekeningen te kunnen betalen.
Jah Stitch was een Jamaicaanse DJ die ooit nog deel uitmaakte van de line-up van het One Love Peace Festival, ook wel het Woodstock van de Derde Wereld genoemd. Dit groots opgezet festival, met Bob Marley als headliner, was een poging om het geweld tussen rivaliserende bendes en politieke fracties te beëindigen. Vlak voor het concert werd Stitch neergeschoten, maar hij overleefde die aanslag. Marley was twee jaar eerder al in zijn eigen huis neergeschoten, maar ook hij had die aanslag overleefd. Twee jaar later waren de twee organisatoren van het festival allebei vermoord en nam de door de CIA goedgekeurde semi-dictator Edward Seaga de macht over. Seaga zelf is dit jaar vreedzaam in zijn bed gestorven aan de gevolgen van kanker. Ik hoop dat niemand denkt dat dit Caraïbisch eiland vol marihuanaplanten ooit een paradijs is geweest.
De overlijdens beperken zich natuurlijk niet tot de Angelsaksische wereld. In Japan overleed Michiro Endo, frontman van de hardcorepunkband The Stalin. Endo was een activist die zich dagelijks met furore verzette tegen corruptie en verheerlijking van het kapitalisme die zijn land na de Tweede Wereldoorlog naar de economische top en morele diepte hadden gekatapulteerd. Hij was alles wat de gemiddelde Amerikaanse partypunkband die wel eens een hitje scoort helemaal niet is.
Fans van Belgian Asociality weten misschien niet meteen wie King Kong Bundy was, maar het enigszins afstotelijke smoelwerk van deze recent overleden worstelaar staat wel op de hoes van de cd ‘Kabaal’. De scenaristen van ‘Marrried…with children’ hebben het gezin van de succesvolle schoenenverkoper en zijn hondstrouwe echtgenote trouwens wel degelijk naar hem vernoemd.
Verder noteren we ook het overlijden van Danny Kustow, de originele gitarist van de Tom Robinson Band, van Scott Walker, de enigmatische avantgardecomponist die zijn carrière als tieneridool begon, van Ranking Roger, de charismatische zanger van The Beat die de voorbije jaren de micro met zijn zoon deelde en van Larry Wallis, de laatste overlevende van de originele Motörhead line-up die in 1975 'On Parole' opnam.
In Korea valt met popmuziek, de zogenaamde K-Pop, veel geld te verdienen. We kunnen enkel hopen dat dit fenomeen niet naar hier overwaait, maar de lokale supersterren Hara Goo en Sulli zullen daar in elk geval niet mee bij zijn. De eerste was een slachtoffer van huiselijk geweld wiens veroordeelde echtgenoot ermee dreigde een sekstape publiek te maken. Online kreeg ze kritiek omdat ze zich hiertegen verzette. De tweede stond bekend om haar feministische uitspraken en kreeg meer hatemail dan de gemiddelde politicus. Beide hebben zelfmoord gepleegd. Dat zegt in mijn ogen vooral veel over de Koreaanse mannen.
Het aantal bekende filmsterren dat voor het laatst op een eindgeneriek is verschenen, bleef dit jaar nog redelijk beperkt. Wel overleed Doris Day, een republikeins rolmodel dat ervan overtuigd was dat een ziekte eigenlijk een illusie is die enkel met gebed kan worden overwonnen. In april van dit jaar is die stelling definitief weerlegd. Verder noteren we de dood van Albert Finney, een Brits karakteracteur die zijn titel Knight of the British Empire heeft geweigerd, iets wat de hypocriet Mick Jagger niet heeft gedaan. De Vlaamse ambtenarij verkeert dan weer in chaos want directeur Thienpondt, echte naam Bob Van Der Veken, is niet meer. Hetzelfde geldt voor het gezin Bucket, uit te spreken als Bouquet, want echtgenoot Richard, echte naam Clive Swift, is overleden.
Rutger Hauer, ooit nog verkozen tot beste Nederlandse acteur van de 20e eeuw, maar de voorbije jaren vooral actief als milieu-activist, is eveneens overleden. Grapjes over de sterfelijkheid van de replicants mag u op eigen kosten maken.
Een andere acteur die duidelijk kant koos, was Peter Fonda, wiens rol in 'Easy Rider' niet zo ver van zijn echte leven was verwijderd. Als reactie op de beslissing van de Amerikaanse regering kinderen van illegale migranten apart op te sluiten, suggereerde hij nog dat de jongste zoon van Donald Trump in een kooi vol pedofielen zou moeten worden gestoken. Sony Pictures heeft zich van deze uitspraak gedistantieerd. Ik wens mij dan ook van Sony Pictures te distantiëren. Ik wens tevens alle kinderen van Donald Trump in kooien op te sluiten.
In Italië overleed de bekende regisseur Franco Zefirelli. We moeten niet om hem rouwen, want hij was gedurende jaren senator voor Berlusconi's Forza Italia. Dat die partij niet hoog oploopt met inhoudelijke consistentie, mag blijken uit het feit dat Zefirelli een homoseksueel was die zich als conservatieve katholiek profileerde. In de praktijk kwam dat erop neer dat hij gewoon graag op vrouwen neerkeek.
Wie we nog het meest zullen missen, is Bruno Ganz, die dit jaar zijn persoonlijke Untergang heeft beleefd. Zijn versie van de waanzinnige dictator blijft de beste uit de filmgeschiedenis en een waarschuwing voor wie ooit blindelings een leider met een grootse visie wil volgen.
Zoals elk jaar, zijn ook weer een aantal mensen overleden met eigenaardig klinkende namen. De naam van de gewezen Duitse minister van Buitenlandse Zaken Klaus Kinkel klinkt alsof hij een personage uit ‘’Allo,‘Allo’ speelt en naast het Rowan Atkinson-typetje Johnny English bestond blijkbaar ook de Engelse motorcrosser Johnny Brittain. Verder is ook Roger Moore een tweede maal overleden, maar ditmaal blijkt het om een computerwetenschapper te gaan. Verder hebben we nog of, beter gezegd, niet langer een acteur wiens echte naam Clement von Franckenstein was, een Indiase acteur met de eigenaardige naam Dinyar Contractor, de Amerikaanse diplomaat Mark Talisman, wiens geluk hem blijkbaar in de steek heeft gelaten, en een Australische golfer met de nog eigenaardiger naam Peter Toogood. Men vraagt zich soms af welke drugs ze bij de burgerlijke stand nemen. Niet dat mensen die zelf een pseudoniem kiezen het daarom beter doen. Men kan zich toch vragen stellen bij een professionele worstelaar die niets beter kon bedenken dan de 'artiestennaam' Wrestling Pro of bij een islamitische politicus die zich Mohammad Muslim liet noemen.
Tot slot overleed ook Grumpy Cat, echte naam Tardar Sauce. Deze kat had 8,2 miljoen volgers op Facebook, bij benadering 8.199.999 meer dan ik. Ik zou nu hard mijn best moeten doen om niet afgunstig te worden, maar eigenlijk is heel het succes van deze kat net op haar onsympathieke uitstraling gebouwd. Misschien kan ik hier nog iets uit leren.
Daarnaast blijft 2019 ook weer een jaar waarin ik een paar goede vrienden ben verloren. Een grote impact op de samenleving als geheel hebben ze niet gehad, maar dat maakt hen niet minder belangrijk. De meeste mensen die hierboven staan vermeld, zijn tenslotte vooral bekend om hun wandaden en schadelijke ideeën. Ik kan enkel hopen dat 2020 een beter jaar wordt.
