Ook in deel 2 van dit overzicht blikken we terug op enkele opmerkelijke overlijdens van personen. Terugblikken op het overlijden van de laatste democratie of van de leefbaarheid van de planeet is voor volgend jaar.
Wetenschap
In België overleed op 102-jarige leeftijd Lise Thiry, een naam die veel lezers allicht niet veel zegt, maar deze onderzoekster heeft wel als eerste aangetoond hoe HIV's van moeder op kind worden overgedragen. Naast deze belangrijke stap in het onderzoek naar behandelingen van AIDS was zij vooral een militante verdedigster van de rechten van alle mogelijke minderheden, te beginnen met illegale vluchtelingen die overal worden behandeld als criminelen in plaats van als slachtoffers van de erbarmelijke omstandigheden in de landen waar ze vertrekken.
Enkele maanden later zette ook Lode Wils de stap van het heden naar de geschiedenis, een onderwerp dat hem sowieso al na aan het hart lag. De door velen gerespecteerde geschiedschrijver Wils was zeer Vlaamsgezind, maar kantte zich tegelijkertijd ook tegen het Vlaams-nationalisme en het separatisme dat diezelfde Vlaamse beweging volgens hem inhoudelijk ondermijnde. Hij vond dat men voor Vlaanderen kon zijn zonder tegelijkertijd ook tegen België te moeten zijn. Een stem als de zijne horen we niet vaak meer uit het steeds extremer denkende kamp der zogenaamde verdedigers van het Vlaamse volk, wat dat laatste ook moge zijn.
Ook de Britse fysicus Peter Higgs is overleden. Higgs nam in zijn jeugd deel aan acties van het Center for Nuclear Disarmament en weigerde ooit de prestigieuze Wolf Prize in Physics persoonlijk in ontvangst te nemen omdat hij uit solidariteit met de Palestijnen de ceremonie in Jerusalem niet wilde bijwonen. Iets later heeft hij natuurlijk wel de nog prestigieuzere Nobelprijs gekregen, meer bepaald voor zijn onderzoek naar en publicaties over de massa van het naar hem genoemde boson, die voortkomt uit de band tussen die subatomaire partikels en een onzichtbaar en eveneens naar hem genaamd veld, alsook over de spontane breuk in de symmetrie van die deeltjes in een staat van superconductiviteit. Men mag het ook zelf opzoeken en proberen te begrijpen.
Verder verloor de rationele wereld ook de filosoof Daniel Dennett, waarschijnlijk het bekendst om zijn atheïstisch activisme en zijn strijd tegen alles wat betekenisvol lijkt, maar eigenlijk nergens op slaat. Hij was dan ook een uitgesproken tegenstander van het postmodernisme, meer bepaald op basis van dit hopelijk door iedereen onderschreven citaat: 'Postmodernism, the school of "thought" that proclaimed "There are no truths, only interpretations" has largely played itself out in absurdity, but it has left behind a generation of academics in the humanities disabled by their distrust of the very idea of truth and their disrespect for evidence, settling for "conversations" in which nobody is wrong and nothing can be confirmed, only asserted with whatever style you can muster'. Als iemand gelijkenissen met hedendaagse verkiezingscampagnes ziet, is dat absoluut geen toeval. Dennett zelf leerde trouwens al vanaf een jonge leeftijd hoe fragiel de verhouding tussen feiten en perceptie kan zijn, want zijn vader was tot aan zijn dood een Amerikaans spion in Libanon.
Een andere Amerikaan die niet langer filosofeert, is Fredric Jameson. Dat is bijzonder spijtig, want ook hij had de strijd aangebonden met het postmodernisme en dat werk zit er nog lang niet op. Volgens zijn analyse is het postmodernisme niet meer dan de kapitalistische expansie in de culturele wereld, waardoor alle culturele boodschappen in feite dichter bij elkaar worden gedrukt tot enkel nog een onsamenhangend geheel van inhoudloze expressies overblijft. Wie hieraan twijfelt, moet gewoon eens wat tijd op sociale media doorbrengen.
Heel wat aanhangers van de ratio zullen dan weer opgelucht adem halen nu de Yemeniet Abdul al-Zindani er niet meer is. De man had een commissie opgericht om de in de Koran beschreven mirakels door wetenschappers te laten bevestigen, maar deed dat wel door hen verkeerd te citeren en hen bepaalde hypothetische uitspraken te ontlokken die dan als echte feiten werden gepresenteerd. Hij beweerde overigens ook een accurate behandeling tegen AIDS te hebben ontwikkeld, een stelling die uiteraard niet met enig bewijs kon worden gestaafd. Yemen is overigens nog steeds verwikkeld in een bloedige oorlog met Saoedi-Arabië, een land dat steeds meer kan rekenen op de steun van Israël in de strijd tegen de gemeenschappelijke vijand Iran. Het zal nog lang duren voor het Midden-Oosten enige rust zal kennen.
Al even deprimerend was de beruchte Tuskegee Syphilis Study, een medisch experiment dat letterlijk elke mogelijke ethische regel heeft overtreden en dat enkel ten einde is gekomen nadat de eerder dit jaar overleden onderzoeker Peter Buxtun gegevens naar de pers heeft laten lekken. Gedurende veertig jaar heeft een onderzoeksteam van de Amerikaanse overheid 399 syfilispatiënten gevolgd, met als doel na te gaan wat met hen zou gebeuren zonder enige behandeling van de ziekte. De patiënten kregen nooit hun eigen diagnose te horen en werden nooit behandeld met de medicatie die hen gegarandeerd had kunnen redden, wat heeft geleid tot meer dan honderd overlijdens die de onderzoekers zonder moeite hadden kunnen vermijden en meer dan veertig besmettingen van de partners van de patiënten, die uiteraard ook niet op de hoogte werden gebracht. Oh ja, men zou het bijna vergeten te vermelden, maar al deze patiënten waren zwarte mannen.
Wikipedia is vaak een goede bron voor wie snel iets wil opzoeken en een betrouwbare opsomming van feiten wil lezen, maar soms glipt er toch iets door het net van de door de oprichters verplicht gestelde objectiviteit. Dat geldt in het bijzonder voor de omschrijving van 'El ladrillo', een economische studie door de dit jaar overleden Chileen Sergio de Castro, ooit nog een trouw medewerker van dictator Pinochet. Zo wordt het overheidsbeleid voorafgaand aan de staatsgreep van die laatste er letterlijk omschreven als 'onredelijk', een woord dat men zelfs niet terugvindt in de uiteraard zeer gevoelig liggende artikelen over het conflict tussen Israël en Palestina of over de oorlog in Oekraïne.
Literatuur
In deze identitaire tijden is het maar de vraag of de schrijver van Duits-Belgisch-Filippijns-Mexicaanse afkomst Walter van den Broeck een vaderlands auteur kan worden genoemd, maar hij heeft ons in elk geval een reeks boeken geschonken waarin hij met gevoel voor humor en empathie het leven van de gewone man heeft gecontrasteerd met hoe de elite aan de top, vertegenwoordigd door de toen nog onverklaarbaar populaire Boudewijn I, de samenleving bekeek. Er wordt zelden nog naar hem verwezen, maar misschien ligt dat aan het ongemak waarmee de culturele wereld tegenwoordig kijkt naar de steeds reactionairder stemmende arbeidersklasse.
In 2019 ontving Edna O'Brien in Ierland de titel van saoi en de bijbehorende torc van de Aosdana, in essentie de hoogste literaire prijs van het land. Dat is opvallend, want tussen 1960 en 1970 waren al haar boeken in datzelfde Ierland verboden. Ze durfde immers te suggereren dat vrouwen ook van seks kunnen genieten, wat natuurlijk afwijkt van de heilige plicht zichzelf weg te cijferen en enkel als kokende en wassende baarmoeder door het leven te gaan.
De Zuid-Afrikaanse broers Jan en Breyten Breytenbach waren het fundamenteel oneens over zowat alles. De eerste was een verdediger van het Apartheidsregime die als officier in het Zuid-Afrikaans leger illegale operaties tegen linkse guerillero's uitvoerde in naburige landen. De tweede was een gevierd dichter en dissident die zeven jaar in de cel doorbracht na de nogal ongeloofwaardige aanklacht dat hij in samenwerking met de USSR een aanval met een nucleaire onderzeeër op het Robbeneiland had voorbereid om de aldaar gevangen Nelson Mandela te bevrijden. In de gevangenis werd hij niet fysiek gefolterd, want hij was uiteindelijk wel blank. Na zijn vrijlating bezocht Breyten Parijs, waar hij een relatie met een Vietnamese vrouw begon, wat meteen betekende dat hij niet meer mocht terugkeren naar zijn eigen land, want daar waren interraciale relaties zeer strafbaar. Blijkbaar hadden de broers elkaars oppositie toch wel nodig, want dit jaar zijn ze kort na elkaar allebei gestorven.
Film
Het zal wel niemand verbazen dat de oppervlakkige massamedia amper tot geen aandacht hebben besteed aan het overlijden van een van de meest markante regisseurs en producers van de Twintigste Eeuw. Roger Corman, bijgenaamd 'The King of Cult', was nochtans betrokken bij meer dan vijfhonderd films, lanceerde de carrière van tientallen latere supersterren en maakte naast onsterfelijke cultklassiekers ook enkele echte commerciële successen.
Corman was de mentor van de regisseurs Francis Ford Coppola, Peter Bogdanovich, Ron Howard, Martin Scorsese, Jonatham Demme, Joe Dante en James Cameron. Hij speelde tevens een cruciale rol tijdens de vroege jaren van opkomende acteurs als Jack Nicholson, Charles Bronson, Peter Fonda, Bruce Dern, Dennis Hopper, Pam Grier en zelfs William Shatner.
Corman waagde zich aan zowat elk genre, van horror tot komedie en alles daartussen wat niet aan saaie ernst leed. Een volledig overzicht van de films zou werkelijk te lang worden, maar vermeldenswaardig zijn zeker 'The wild angels', 'Piranha', 'Cannonball' en 'Grand theft auto', waarmee u meteen ook weet waar de naam van die gamingfranchise eigenlijk vandaan komt. Voor de liefhebbers van de tegencultuur is er ook 'Rock'n'roll highschool', 'Suburbia' en het psychedelische 'The trip', dat hij zo levensecht mogelijk wilde regisseren door tijdens het hele proces zelf LSD te nemen. Dat gezegd zijnde, is het natuurlijk moeilijk te weerstaan aan ondertussen volledig vergeten titels als 'Voyage to the planet of the prehistoric women', 'Blood bath', 'The great Texas dynamite chase', 'Humanoids from the deep', 'Slumber party massacre' of 'Private duty nurses'.
Wie hieruit concludeert dat Corman vooral mikte op een publiek met weinig tot geen smaak of klasse, vergist zich evenwel schromelijk, want gedurende lange tijd was hij ook de enige distributeur in de VS die ervoor zorgde dat de films van François Truffaut, Federico Fellini, Akira Kurosawa, Volker Schlöndorff of Ingmar Bergman in de zalen te zien waren.
Hij was een monumenale figuur in de filmgeschiedenis en nergens staat iemand klaar om zijn plaats in te nemen. De rest van dit hoofdstuk is in vergelijking eigenlijk niet meer dan wat voetnoten.
Het is wel eigenaardig dat zo veel rouwbetuigingen zijn gepubliceerd na het overlijden van Alain Delon, een man met zo'n rechtse visies dat men zich kan afvragen hoe hij zich ooit thuis kan hebben gevoeld in het culturele wereldje. Zijn legerdienst bracht hij deels door in Indochine, het huidige Vietnam, waar het Franse leger met man en macht probeerde haar koloniale macht te behouden, een voorloper van de bekendere Amerikaanse militaire interventie. Het is wel eigenaardig dat hij de militaire discipline vereerde, want hij werd tijdens zijn legerdienst maar liefst veertien maal gearresteerd, meestal voor diefstallen van militair materiaal. Wat hij tijdens die periode ook oppikte, was een fascinatie voor vuurwapens, wat jaren later uiteindelijk leidde tot een huiszoeking en de inbeslagname van 72 onvergunde pistolen en geweren. Na zijn legerdienst duurde het even voor zijn filmcarrière begon, maar die tijd wist hij te vullen door vooral om te gaan met gangsters die in hem wel een geschikte pooier zagen. Geheel in lijn van wat men mag verwachten van mensen met criminele banden, sympathiseerde Delon met het toenmalige Front National, ondertussen omgedoopt tot Rassemblement National, en de familie Le Pen, die uiteindelijk enkel pleiten voor een harde aanpak van allochtone criminaliteit. Verder werd hij ook verdacht van betrokkenheid bij de moord op zijn eigen lijfwacht, een misdaad die nog steeds niet is opgelost. Op latere leeftijd was het hek helemaal van de dam en begonnen zowat al zijn familieleden, elk met de blik stevig op de komende erfenis gericht, elkaar processen aan te smeren die uiteindelijk tot exact nul veroordelingen hebben geleid. Men kan maar proberen. Goed, de man heeft in enkele memorabele films geacteerd, maar hem bewonderen, dat is echt niet nodig.
Dan was Donald Sutherland zonder twijfel een beter acteur en een beter mens. Hij speelde hoofdrollen in een belachelijk lange lijst klassiekers en succesfilms, van 'The dirty dozen' in 1967 tot 'The Hunger Games' in het vorig decennium. De belangrijkste twee films waaraan hij meewerkte, waren evenwel 'M*A*S*H' en 'Klute'. In de eerste hielp hij Robert Altman de Amerikaanse inmenging in buitenlandse oorlogen belachelijk te maken. In de tweede ontmoette hij Jane Fonda, die hem de weg naar het politiek activisme toonde. Zijn verzet tegen de oorlog in Vietnam leverde enkele medewerkers van de CIA alvast wat betaalde overuren op, want zij kregen de opdracht al zijn bewegingen in de gaten te houden. Het is in deze context natuurlijk belangrijk steeds te onthouden dat de Vietnamese communisten en niet de Amerikaanse surveillancediensten de slechteriken waren.
Daarnaast zijn nog heel wat bekende acteurs en actrices overleden. David Soul kent men hier vooral als 'Hutch', wiens hechte relatie met collega Starsky conservatieve Amerikaanse critici er zelfs toe bracht hen te omschrijven als “prime-time homos”. Carl Weathers speelde vooral komische rollen, zoals die van Apollo Creed in het lachwekkend patriottische misbaksel 'Rocky 3', maar werd wat later als straf tot een bloederig hoopje américain herleid door de Predator, een wezen dat enkel gewapende tegenstanders opjaagt, wat in de VS natuurlijk van zowat iedereen een doelwit maakt. Na de eerdere dood van David Prowse in 2020 is dit jaar met James Earl Jones ook de stem van Darth Vader verdwenen.
Bernard Hill speelde onder meer rollen in 'Titanic' en 'Lord of the Rings: Return of the king', waardoor hij als enige acteur ooit betrokken was bij twee films die elf Academy Awards hebben gewonnen. Jongere generaties kennen Maggie Smith vooral als oud besje met rollen in de Harry Potter-films en Downton Abbey, maar zien daarbij over het hoofd dat zij al sinds 1952 acteerde en in 1969 een Oscar won voor de film 'The prime of miss Jean Brody'. Met Ian Lavender heeft nu ook de laatste soldaat van Dad's Army het slagveld definitief verlaten.
Anouk Aimée werkte regelmatig samen met Federico Fellini, maar ook met Robert Altman, wat nooit een slechte zet was. De Franse acteur Michel Blanc is dan weer overleden aan een hartaanval terwijl hij letterlijk op consultatie was bij zijn cardioloog.
In de VS overleed Benedict Fitzgerald, scenarist van het door Mel Gibson geregisseerde 'The Passion of the Christ'. Het verhaal vertelt de laatste dagen van de heer J. Christus, die onder meer opriep om wereldse luxe af te zweren, wat beiden in de praktijk hebben gebracht door in de rechtbank over de opbrengsten van deze lucratieve film te vechten.
Een veel meer sympathie oproepende scenarist was Jim Abrahams, die op het publiek een ongekend spervuur aan grappen en kolder losliet in de vorm van 'Airplane', 'Hot shots', 'The Naked Gun' en zijn voorloper 'Police Squad', alsook het ondertussen wel aan een herwaardering toe zijnde 'Kentucky Fried Movie'.
Een andere niet langer aanwezige Amerikaan is de documentairemaker Morgan Spurlock, verantwoordelijk voor enkele tegelijkertijd zeer informatieve en zeer vermakelijke werkstukken als 'Super size me', 'What whould Jesus buy' en 'Freakonomics'. In 2017 maakte hij een einde aan zijn carrière door totaal onverwacht een tekst te publiceren waarin hij schuld bekende aan een aantal gevallen van grensoverschrijdend gedrag die op dat ogenblik niet eens werden onderzocht en die nergens in de media aan bod waren gekomen.
Muziek
De onverwachte hartaanval van Steve Albini was niet enkel een schok voor de liefhebbers van authentieke muziek, maar ook voor zij die graag al eens een ongefilterd artikel las over de wantoestanden in wat vroeger cultuur heette, maar nu gewoon een economische sector is geworden. Albini stoorde zich vooral aan de oplichterspraktijken en wurgcontracten van platenlabels, die ervoor zorgen dat zelfs artiesten die veel platen verkopen met torenhoge schulden blijven zitten. Los van zijn eigen output met Big Black en anderen, was Albini ook zeer actief in zijn studio, waar hij overigens ook in woonde. Hij weigerde evenwel zich een producer te laten noemen en hield het bij geluidstechnicus. Hij rekende voor zijn werk overigens enkel een uurloon aan en eiste nooit een percent op de verkoop van de platen waaraan hij meewerkte. Gezien de verkoopscijfers van, bijvoorbeeld, 'In Utero' van Nirvana of 'Surfer Rosa' van The Pixies, lijkt dat niet de slimste zet, maar Albini verdiende zijn geld uiteindelijk vooral door zijn deelname aan grote pokertornooien. Ja, nu en dan valt hier iets te lezen dat u nog niet wist.
In eigen land werd kanker Jean-Marie Aerts fataal. Een compleet overzicht van zijn carrière zou deze tekst absurd lang maken, maar hij heeft als gitarist of als producer in elk geval met zowat elke bekende Belgische muzikant samengewerkt. Zijn typische sound, met alle versterkers op elf, heeft hij grotendeels kunnen ontwikkelen dankzij de steun en het vertrouwen van Raymond Van Het Groenewoud, die Aerts in 1974 heeft aangetrokken om niemand minder, excuseer, niemand meer dan Erik Van Neygen te vervangen in zijn band Louisette. Aerts kreeg hierdoor de kans om door te groeien en Van Neygen ging in vrijwillige ballingschap in de culturele woestijn van het Vlaamse levenslied.
Een van de kleurrijkste figuren die ons dit jaar zijn ontvallen, is zonder meer Wayne Kramer. Als oprichter van MC5 was hij het schoolvoorbeeld van het gezegde 'linkse bomen vangen meer wind'. MC5 speelde vaker tijdens betogingen en protestacties dan in reguliere concertzalen en werd daarvoor beloond met een zorgvuldig georchestreerde campagne door de FBI om de band te vernietigen. Uiteindelijk kon MC5 nergens meer optreden, werd hun muziek nergens meer gedraaid en was het voor hen onmogelijk om nog nieuw materiaal uit te brengen. Kramer zelf werd tot vier jaar cel veroordeeld omdat hij wat marihuana had gegeven aan undercoveragenten. Zijn laatste jaren concentreerde hij zich vooral op de organisatie Jail Guitar Doors, genoemd naar de song die The Clash aan hem had opgedragen. De organisatie zet zich in voor de ondersteuning van Amerikaanse gevangenen met muzikaal talent. Aangezien dat land het nodig vindt om maar liefst 1,23 miljoen burgers in de cel te houden, moeten het statistisch gezien mogelijk zijn binnen de gevangenismuren meer goeie bands samen te stellen dan Humo's Rock Rally ooit zal voortbrengen.
Een lichtjes zieliger figuur was Paul Di'Anno, de eerste zanger van Iron Maiden. Na twee albums die nu als klassiekers bekendstaan, werd hij uit de band gezet en begon een decennialang gesukkel met tweederangsgroepjes die geen van allen een echte populariteit wisten uit te bouwen en soms voor een publiek van een tiental mensen moesten optreden. Het zieligste was echter zijn autobiografie, een mengelmoes van anekdotes die elkaar tegenspreken en in sommige gevallen zelfs geen enkele band met de werkelijkheid hebben. Zo schreef Di'Anno dat hij werd gearresteerd voor het bezit van grote hoeveelheden drugs, maar eigenlijk heeft hij enkel een paar maanden in een Britse gevangenis doorgebracht na een veroordeling voor uitkeringsfraude. Het is maar de vraag wie hem zal missen, want enkel diegenen die zich zijn naam nog herinneren, kunnen aan hem denken.
Mojo Nixon was een anarchistische rockabilly-muzikant wiens voornaamste wapens satire en parodie waren. Zo maakte hij met Jello Biafra het onovertroffen 'Will the fetus be aborted' op de muziek van 'Will the circle be unbroken'. Andere noemenswaardige titels zijn 'Let's go burn ole Nashville down' of 'Don Henley must die', maar de release van 'Bring me the head of David Geffen' bracht zelfs zijn eigen label ertoe radiozenders te smeken de song zeker niet te draaien. De wereld kan wel wat meer karakters als dit gebruiken.
Een andere grootheid in het country-wereldje was Kris Kristofferson. Voor hij als zanger en acteur roem begon te vergaren, had hij er al een bizar leventje opzitten. Wie zijn teksten hoort, zou het niet meteen raden, maar Kristofferson had een beurs gekregen om aan de toch vrij prestigieuze universiteit van Oxford een diploma in de Engelse literatuur te halen. Het ging meer bepaald om de zogenaamde 'Rhodes scholarship', destijds opgericht door koloniaal ondernemer in Afrika Cecil B. Rhodes, een man die zich specialiseerde in de onteigening van de zwarte bevolking en die zijn naam heeft verleend aan de nieuwe kolonie Rhodesië, ondertussen Zimbabwe geheten. Een weldenkend mens zou zo'n beurs weigeren uit vrees met een dergelijk beladen imago te worden geassocieerd, maar dat heeft Bill Clinton jaren later ook niet tegengehouden. Na zijn studies is Kristofferson onder druk van zijn familie dan maar in het leger gegaan. Toen hij in 1965 het leger opnieuw verliet om zich op zijn muziek te concentreren, heeft zijn familie meteen alle banden met hem verbroken. Het is maar de vraag of ze daar bij de verdeling van zijn erfenis spijt van hebben gekregen. Ondanks al het voorgaande, was Kristofferson toch een zeer progressieve figuur die zich vaak voor onderdrukte bevolkingsgroepen heeft ingezet. Dat kon natuurlijk niet zonder gevolgen blijven, want na een benefietconcert voor Palestijnse kinderen zag hij zijn agenda plots leeglopen. Men zou bijna vermoeden dat de zionisten ook in de VS iets te zeggen hebben.
Nog een andere kleurrijke figuur in de country-scene was de Texaan Kinky Friedman, gespecialiseerd in satirische teksten vol scherpzinnige humor, zoals 'They don't make Jews like Jesus any more'. Nadat verschillende acteurs, niet in het minst Ronald Reagan en Arnold Schwarzeneggar, een zeer succesvolle overstap naar de politiek hadden gemaakt, probeerde hij in 2004 gouverneur van zijn eigen staat te worden, maar hij behaalde slechts 12 percent van de stemmen. Misschien had het te maken met zijn standpunten, waarvan de ene helft de progressieve kiezer en de andere helft de conservatieve kiezer aansprak. Zo was hij een voorstander van de legalisatie van marihuana, het homohuwelijk en abortus, maar tegelijkertijd ook gewonnen voor een zeer strenge aanpak van migratie en een doelwit van feministische actievoerders.
In 2022 overleden ongeveer 73.000 Amerikanen aan een fentanyl-gerelateerde overdosis, maar sindsdien is wel een daling ingezet. Dat goede nieuws kwam echter te laat voor John Mendez en José Vasquez, die er blijkbaar onterecht van uitgingen dat hun cocaïne zuiver was. Vasquez had internationaal succes als The Soft Moon, maar kwam eigenlijk uit de punkscene. Mendez luisterde in zijn tienerjaren vooral naar bands als The Smiths en My Bloody Valentine, wat redelijk ongebruikelijk was voor jonge immigranten uit Guatemala, maar toch kon ook hij niet weerstaan aan de verleiding om een techno-DJ te worden. Het is dus op alle vlakken triest nieuws.
Eind 1972 nam Dickie Rock de beslissing uit zijn band The Miami Showband, een stelletje zeer oppervlakkige maar ook wel succesvolle semi-rockers uit de seventies, te stappen. Dat was geen slechte beslissing, want in 1973 onderging de band een wel heel drastische bezettingswissel, meer bepaald omdat drie leden in Noord-Ierland door Britse soldaten werden vermoord. De schietpartij was in zekere zin een ongeluk, want ze maakte eigenlijk geen deel uit van het oorspronkelijk plan van deze dappere verdedigers van het Britse volk en hare majesteit Elisabeth II. De camionette waarin de band van Dublin naar een concert in Noord-Ierland reed, werd door een patrouille tegengehouden. De inzittenden moesten uitstappen voor wat eerst nog op een van die vele toen zeer gebruikelijke routinecontroles leek. Terwijl ze naast hun busje stonden, probeerden twee Britse soldaten een tijdbom in het voertuig te verbergen. Die bom moest dan later ontploffen, zodat het Britse leger zou kunnen beweren dat The Miami Showband eigenlijk explosieven voor het IRA vervoerden en de Britse regering zou kunnen oproepen om meer troepen te sturen om de grens met Ierland te bewaken. Dat plan is evenwel grandioos mislukt, want de twee idioten van dienst hebben de tijdbom in hun eigen handen laten ontploffen. Daarna moesten alle getuigen natuurlijk verdwijnen en begonnen de soldaten blindelings op alle aanwezigen te schieten. Op miraculeuze wijze wisten enkelen de slachtpartij te overleven, maar Dickie Rock had waarschijnlijk geen spijt van zijn beslissing de band een paar maanden eerder voor een solocarrière om te ruilen.
Steve Harley, componist van onder meer 'Sebastian' een brok bombast zo overdreven dat het bijna extreme muziek wordt, is ook overleden. In 1962 was hij zijn toenmalige job beu en heeft hij een eenvoudig trucje gebruikt om meteen te worden ontslagen. Hij is namelijk namelijk zonder das naar het kantoor getrokken.
John Mayall was een zeer invloedrijke bluesgitarist die met zowat elke belangrijke bluesmuzikant van zijn generatie heeft gespeeld. Zo schreef hij onder meer met Eric Clapton 'I'm your witch doctor', waarvan de beste versie natuurlijk die van Mötorhead is. In 1979 werd zijn huis vernield door een brand, waardoor hij meteen zijn volledige collectie zeldzame negentiende-eeuwse pornografie verloor.
De producer, jazzmuzikant en burgerrechtenactivist Quincy Jones heeft al bij al wel een rijkgevuld leven geleid. Hij was betrokken bij verschillende albums waarvan miljoenen exemplaren zijn verkocht en bij soundtracks van films die verschillende Oscars hebben gewonnen. Een groot gedeelte van de inkomsten uit deze successen heeft hij geïnvesteerd in diverse filantropische organisaties die mensen in nood probeerden te helpen. Tegenover al deze goede daden staat het verwijt van de wat later zelf vermoorde Tupac Shakur, die het niet vond kunnen dat de zwarte Jones relaties met blanke vrouwen had. Dat noemen ze racisme.
Dit overzicht is niet volledig zonder ook enkele iets minder bekende namen te vermelden.
Daar zitten opvallend veel al dan niet gewezen drummers bij, zoals Barry Jenkins van The Animals, Jon Card van SNFU en DOA en Bob Bryar van My Chemical Romance. Keith Leblanc, tot slot, heeft als drummer en producer niet alleen samengewerkt met hiphoppioniers en reggae-grootheden, maar heeft ook de drumpartijen ingespeeld voor Artists United Against Apartheid, wiens plaat echt wel de enige ooit is waarop men Miles Davis en Joey Ramone samen kan horen,
In de andere hoek der ritmesecties verloren we dan weer bassist Aston Barrett, wiens bijnaam 'Family Man' sloeg op zijn rol als bandleider bij The Wailers en niet
op zijn gigantische ecologische voetafdruk door 41 kinderen op de wereld te zetten. Chris Cross was dan weer de originele bassist van Ultravox.
Het gitaristenwereldje moet dan weer verder zonder Joe Egan, 50 percent van het door Quentin Tarantino uit de vergeethoek opgediepte Stealer's Wheel, en Slim Dunlap, ooit nog gitarist bij The Replacements.
Duke Fakir, de laatste overlevende van The Four Tops wist door een goed getimed overlijden te ontsnappen aan een lopend onderzoek naar belastingfraude. Tito Jackson was een van de leden van The Jackson 5, een wat misleidende naam voor een gezin met maar liefst tien muzikale kinderen.
De gospelzangeres Cissy Houston, moeder van de alombekende Whitney, was ooit nog te horen als achtergrondzangeres van Jimi Hendrix.
In de vaderlandse muziekgeschiedenis betreuren we dan weer de dood van Bert De Coninck, zowel solo als met Crapule De Luxe ooit een pionier in de Nederlandstalige rockscene.
De eveneens overleden discozangeres Evelyn Thomas had haar debuutalbum in 1978 de titel 'I wanna make it on my own' genoemd. Dat was misschien niet de beste keuze, want platenlabel Casablanca heeft haar wensen zeer letterlijk genomen en heeft geen poot verzet om het album te promoten.
Beauregarde was het pseudoniem van een bekende NWA-worstelaar uit Oregon, maar de man had ook muzikale ambities en in 1971 bracht hij een album met eigen songs uit. Het interessante aan dit album is dat het de eerste opnames bevat van de toen nog zeventienjarige plaatselijke gitarist Greg Sage, later oprichter van The Wipers.
Naast worstelaars vindt men ook geestelijken in het muziekwereldje. Zo was er in Italië Cesare Bonnizi, oftewel Fratello Metallo, een musicerende Kapucijnermonnik met een voorliefde voor heavy metal die er ooit mee heeft gedreigd zijn manager te willen vermoorden. Wat dit alles nog te maken had met zijn missionariswerk is niet heel duidelijk.
Op 4 augustus 1958 creëerde de Amerikaanse muziekindustrie, een begrip dat beter niet zou bestaan, de hitparade zoals die nu nog steeds bekend staat, de Billboard Hot 100. Na het overlijden van gitarist Duane Eddy eerder dit jaar is nu letterlijk geen enkele muzikant meer in leven die tijdens die eerste week in de top 10 stond.
Het heeft tot eind februari geduurd, maar uiteindelijk is toch weer een aan het misdaadmilieu verbonden rapper op straat neergeschoten. Dat overkwam Bigidagoe niet in LA of New York, maar in Amsterdam. Hij had onder meer een vete met een collega-rapper over de vermeende diefstal van gouden kettingen. Bepaalde clichés zijn daarentegen duidelijk nog niet vermoord.
Na deze bloederige aanslag konden de Amerikanen natuurlijk niet achterblijven en zo werd in juni de rapper Julio Foolio op een parkeerterrein neergekogeld door leden van een rivaliserende bende.
In het Zweedse Nörrkoping, ongeveer halverwege tussen Stockholm en Göteborg, werd de rapper Gaboro, die uiteraard aan een plaatselijke bende was verbonden, op straat neergeschoten door, uiteraard, leden van een rivaliserende bende. Gaboro was, in tegenstelling tot veel van zijn collega's, een Assyriër, een etnische minderheid in het Midden-Oosten die, uiteraard, al veel onderdrukking heeft gekend. De Assyriërs of Arameërs waren de pre-islamitische christenen die in een gebied van het huidige Turkije tot Azerbejdzan leefden. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd hen, net als de Armeniërs, een gebrek aan loyauteit verweten ten aanzien van het Ottomaans regime waarmee ze sowieso al niets te maken wilden hebben. Net als de meeste legers van die tijd, zaten de Ottomaanse strijdkrachten gedurende jaren vast in een uitzichtloze loopgravenoorlog die nergens toe leidde, maar gelukkig hadden ze wel wat minderheden om zich op af te reageren. De Armeense genocide is ondertussen vrij bekend, maar ongeveer gelijktijdig werd in wat later Azerbejdzan zou worden ongeveer 50 percent van de plaatselijke christenen afgeslacht. Volgens de Turkse overheid is er, uiteraard, nooit iets van die aard gebeurd.
Brother Marquis stond dan weer in voor een deel van de, nu ja, zang bij 2 Live Crew, hier vooral bekend om 'Me so horny' en de daaropvolgende rechtszaak voor vermeende obsceniteiten. Hij was een born-again christian, maar al die zeer expliciete teksten brachten genoeg geld in het laatje om elk moreel bezwaar gemakkelijkheidshalve aan de kant te schuiven. Blijkbaar is al die opwinding evenwel toch niet zo gezond, want de man is op 58-jarige leeftijd aan een hartaanval overleden.
In Florida prefereren veel Latino's Reggaeton in plaats van hiphop, maar op veel vlakken komt dat op hetzelfde neer. Zo was de doodgeschoten El Taiger eerder al gearresteerd voor diefstallen, drugsbezit, overvallen en nog wat vergelijkbare feiten. Oh, hij was ook een zeer vroom katholiek die een beeltenis van Maria op zijn hoofd had laten tatoeëren.
Cola Bovy was dan weer een Amerikaanse muzikant met een fysieke beperking, wat hem natuurlijk heel wat ervaringen met discriminatie opleverde en hem geleidelijk in de richting van het politiek activisme dreef. Zo was hij lid van een organisatie genaamd APOC, voluit Anarchist People of Color. De eerste vraag die men zich kan stellen, is waarom anarchisten het nodig zouden moeten vinden zich onder te verdelen volgens raciale kenmerken.
In de VS overleed de van oorsprong Schotse zangeres Angela McCluskey. Haar bekendste song, 'Breathe' werd ook gebruikt in een televisieadvertentie, waar het nu op Wikipedia staat omschreven als een ' U.S. Mitsubishi commercial hit'. Het is ver gekomen, maar we zijn nog lang niet aan het einde van de tunnel.
Sommige muzikanten weten echt van geen ophouden, maar dat is niet zonder risico's. Kiril Marichkov, wereldberoemd in Bulgarije, wilde op 79-jarige leeftijd nog eens optreden, maar struikelde over het trapje naar het podium en overleed ter plekke.
Zonder labels zouden veel muzikanten nooit enige bekendheid verwerven en zou bijna niemand hun muziek ooit te horen krijgen. Het is dan ook bijzonder spijtig dat John Esplen, oprichter van Overground Records, is overleden. Overground was een van die echte independents, een label dat kwaliteit boven verkoopcijfers stelde. Hopelijk zullen anderen zijn werk voortzetten.
Die platen moeten natuurlijk ook ergens worden gedraaid en sommige lezers herinneren zich misschien dat dit vroeger wel eens gebeurde op de radio. Annie Nightingale werd in 1970 de eerste vrouwelijke radio-DJ bij de BBC, waar ze vanaf de eerste dag slecht werd behandeld door haar ronduit seksistische collega's, uiteraard met uitzondering van de nog steeds niet heilig verklaarde John Peel. Het is dan ook geen toeval dat ze in 1982 nog steeds de enige vrouwelijke radio-DJ in het gebouw was. Gelukkig heeft ze die jaren wel op een goede manier doorgebracht, want als presentatrice van The Old Grey Whistle Test stelde ze de natie bloot aan zowat elke belangrijke alternatieve band van die periode.
Naast labels en radio, is ook de geschreven muziekpers nog steeds belangrijk, maar Humo zal nooit meer een beroep kunnen doen op Herman Selleslags, de huisfotograaf die gedurende maar liefst vijftig jaar foto's bij de interviews van talloze binnen- en buitenlandse muzikanten plaatste.
Tot slot is Japan in diepe rouw om het overlijden van Shigeichi Negishi, wiens uitvinding in de rest van de wereld enkel voor onbeschrijflijke horrortaferelen heeft gezorgd. In 1967 vervaardigde hij immers de allereerste karaoke-machine.
Sport
Wielermonument Rik Van Looy heeft ons verlaten, maar voor het overige is het moeilijk iets werkelijk interessant over zijn leven te vertellen. Gezien het grote aantal dopingschandalen van de voorbije decennia schetst dit gebrek aan controverses eigenlijk een vrij positief beeld van hem.
Sven-Göran Eriksson, afkomstig uit het afstandelijke Zweden, kon zich moeilijk aanpassen aan de Britse pers, gedomineerd door tabloids die de insinuatie van buitenechtelijke affaires veel interessanter dan feiten vinden. Dat iemand allerlei teams heeft geholpen om allerlei internationale bekers te veroveren, levert in Engeland even veel respect op als een gestrand huwelijk met de prince of Wales. Dat is de prijs die men ginder blijkbaar moet betalen voor persvrijheid.
In Sri Lanka werd de cricketspeler Dhammika Niroshana vlak voor zijn deur neergeschoten. Wikipedia bevat een overzicht van alle cricketspelers die de afgelopen honderd jaar zijn vermoord. Van de 25 slachtoffers zijn er vier afkomstig uit Sri Lanka. Dat is 16 percent. Aangezien de totale bevolking van Sri Lanka slechts 0,35 percent van de wereldbevolking vertegenwoordigt, kunnen sportieve types aldaar blijkbaar toch beter een ander tijdverdrijf zoeken.
Varia
In Milwaukee werd de jonge studente Sade Robinson ontvoerd en bijzonder brutaal vermoord. Haar lichaamsdelen werden her en der in de staat teruggevonden. Men kan zich afvragen of haar ouders voor haar wel de beste voornaam hadden gekozen.
Iets verder, in de staat Missouri, werd de seriemoordenaar Terry Blair geëxecuteerd. Er is al veel geschreven over de raciale vooroordelen van bepaalde burgers die vrezen voor de veiligheid in hun wijk zodra een zwart gezin een woning betrekt, maar in het geval van deze familie hadden ze voor een keer niet helemaal ongelijk. Voor Terry werd veroordeeld voor de moord op zeven vrouwen, schoot zijn moeder Janice haar man neer, vermoordde zijn broer Walter tegen betaling een andere vrouw, vermoordden zijn zus Warnetta en haar man Niola nog een ander slachtoffer, voor diezelfde Niola door zijn eveneens Niola geheten zoon werd vermoord, waarna zus Warnetta zelf ook haar toenmalige partner vermoordde. Ondertussen werden ook wat familieleden van Terry veroordeeld voor geweldfeiten zonder dodelijke slachtoffers, zoals zijn broers Clifford en Daniel en zijn neven Diamond en William. Ergens kan ik nog wel begrijpen dat niemand een familie als dit als buren wil hebben.
Nog iets verder, in Alabama, zaten ze dan weer opgescheept met Alan Eugene Miller. In 1999 schoot Miller drie mensen neer omdat hij hen er, overigens onterecht, van verdacht het gerucht te verspreiden dat hij homoseksueel zou zijn. Uiteindelijk werd hij vergast, want ten gevolge van morbide obesitas was niemand in staat een geschikte ader voor een dodelijke injectie te vinden.
Het fenomeen van gevaarlijke families blijft overigens niet beperkt tot de VS, want in Zuid-Afrika werden zowel vader Louis Van Schoor als dochter Sabrina Van Schoor voor moord veroordeeld. Louis heeft 37 zwarte doden op zijn geweten, waarvan een groot deel in de uitoefening van zijn functie als bewakingsagent. Sabrina heeft een huurmoordenaar ingeschakeld om haar eigen blanke moeder te vermoorden. In overeenstemming met de geschiedenis van het land heeft Louis voor negen moorden op zwarten 20 jaar cel gekregen, maar Sabrina, die slechts een enkel blank slachtoffer heeft gemaakt, heeft wel 25 jaar gekregen.
In datzelfde Zuid-Afrika overleed de maakster van schilderijen die voor tienduizenden euro's van de hand gingen en die te vinden zijn in de collecties van mensen als Rafael Nadal of George Clooney. Op het eerste gezicht geen bijzonder nieuws, maar het gaat hier om Pigcasso, een varken dat we volgens de experts moeten situeren in de hoek van het abstract expressionisme.
Na elf jaar betekende 2024 ook het einde voor de Australische pinguïn Sphen. Ook dat klinkt niet zo opmerkelijk, maar Sphen had in zijn zoo wel een openlijk homoseksuele relatie met een andere pinguïn. Samen zorgden ze met veel succes voor de eieren die andere pinguïnkoppels in de steek hadden gelaten. De zoo in kwestie, het Sea Life Sydney Aquarium, heeft hun levensloop uitgebreid in het nieuws gebracht, wat door bepaalde conservatieve krachten werd beschouwd als een poging om het net goedgekeurde homohuwelijk te legitimeren. Tja, het zou natuurlijk niet mogen dat men probeert de publieke opinie te beïnvloeden door naar feiten te verwijzen.
Het is overigens ver gekomen als beren hun jongen al leren om altijd naar links en naar rechts te kijken voor ze een weg oversteken, een gedrag dat werd vastgesteld bij Grizzly 399, een beer uit Wyomong die zo populair was dat ze door veertig fotografen werd gevolgd en een eigen facebook-pagina had. Desondanks is ze toch doodgereden door een chauffeur die vervolgens vluchtmisdrijf heeft gepleegd.
Wijlen Walter Orthmann was het niet langer levende bewijs dat men het in Brazilië niet zo nauw neemt met de wettelijke pensioenleeftijd. De man werkte immers van 1938 tot 2022 bij hetzelfde bedrijf, een wereldrecord dat nog wel even stand zal houden. Dat is een carrière van 84 jaar, oftewel letterlijk meer dan dubbel zo lang als het gemiddeld aantal jaren die een Belg op de arbeidsmarkt doorbrengt.
De omschrijving van sommige beroepen laat wel eens vermoeden dat sommige streken nog in de jaren 1920 leven. Zo verkocht de Ecuadoraan Balthazar Ushca met zijn vrachtwagen nog ijs aan gezinnen zonder koelkast. Hij overleed op 80-jarige leeftijd niet aan kanker, hartfalen of ouderdomskwalen. Neen, hij werd vertrappeld door een stier. Misschien is het veeleer de jaren 1820.
In China pleegde de ginder zeer populaire online gamer Liu Jie, bekender onder de naam Fat Cat, zelfmoord door van een brug te springen. Op zijn profiel stond te lezen dat hij een voorkeur had voor de zelfverklaarde maaltijden van McDonald's, een bedrijf dat natuurlijk altijd klaarstaat om elke situatie uit te buiten in functie van hogere inkomsten. Toen zijn fans hem eer wilden bewijzen door een maaltijd van McDonald's te bestellen en op de plek van zijn fatale sprong te laten leveren, bleken de meeste verpakkingen leeg of enkel met water gevuld te zijn. Waarom zou een overlijden geen goede oplichtingstruc kunnen opleveren?
Tot slot overleed ook Osamu Suzuki, gedurende jaren en jaren de topman van het naar zijn schoonfamilie genoemde autobedrijf. Tijdens zijn bestuursperiode kende de firma Suzuki een ongekende groei, met als record een omzetstijging met 33 percent enkel en alleen al in 2003. De omzet steeg tot boven 16 miljard dollar op jaarbasis, maar dat weerhield de heer Suzuki er niet van op elke cent te letten. Zo liet hij in een bepaalde fabriek 1900 gloeilampen verwijderen om elektriciteit te besparen of stond hij erop voor diezelfde fabriek enkel nog goedkopere verf te gebruiken. Blijkbaar had hij niets beters te doen dan telkens opnieuw urenlang gebouwen te inspecteren op zoek naar mogelijkheden om soms letterlijk niet meer dan 2 euro te bezuinigingen. Geldt brengt geen geluk, zegt men wel eens.
