Nu iedereen, inclusief mezelf, zijn aandacht vooral op onze binnenlandse puinhoop heeft gericht, lijken buitenlandse ontwikkelingen ongemerkt onze radar te passeren. Dit geldt onder meer voor de gevolgen van de Griekse crisis, die na een paar weken de voorpagina’s voor een amper gelezen katern halverwege de krant heeft moeten inruilen. Er valt nochtans iets te melden en het is verre van goed nieuws. Dit is een schoolvoorbeeld van de toepassing van de schokdoctrine zoals die door Naomi Klein uitvoerig is geïllustreerd en geduid[1]. Laten we het gebeurde even samenvatten.
Internationaal opererende kapitalisten hebben gebruik gemaakt van het onvermogen van de Griekse politici om de onder druk van diezelfde kapitalisten tot stand gekomen budgettaire druk te respecteren om de Griekse economie door middel van bewust destructieve speculatie om zeep te helpen. Vervolgens hebben ze de rest van de EU onder druk gezet, onder meer door soortgelijke acties in Spanje en Portugal, om een noodplan te ontwikkelen dat inhoudt dat publieke middelen massaal worden ingezet om een klimaat te creëren waarin diezelfde kapitalisten opnieuw winst kunnen maken. Dit is echter nooit het einddoel van hun plan geweest. Nu het noodplan langzamerhand in actie begint te treden en de ergste crisis in de ogen van oppervlakkige waarnemers bedwongen lijkt, beginnen hun eigenlijke bedoelingen duidelijk te worden. Om de nodige centen te krijgen om het land te redden, moeten de Griekse politici noodgedwongen een aantal bijbehorende verplichtingen aanvaarden. Die verplichtingen worden opgelegd door het Internationaal Monetair Fonds, een organisatie die al lang de geest van bedenkers en oprichters als Maynard Keynes voor die van Milton Friedman en zijn immorele volgelingen heeft ingewisseld. Om te mogen overleven bij gratie van geld dat door deze ultrakapitalistische organisatie wordt verstrekt, moet Griekenland zijn eigen publieke dienstverlening verkopen. Verschillende belangrijke overheidsbedrijven, zoals de post, de spoorwegen en de tweede grootste watermaatschappij, moeten worden geprivatiseerd. Het komt erop neer dat diezelfde reeds vermelde kapitalisten erin zijn geslaagd hun macht te demonstreren en een land dat tot de eurozone behoort ertoe kunnen dwingen de belangen, de welvaart of de bestaanszekerheid van de eigen bevolking op de achtergrond te plaatsen. In de toekomst zullen Grieken meer moeten betalen voor hun drinkwater, hun briefwisseling en hun treinreizen, enkel en alleen om de kapitalisten te verrijken die de crisis in hun land hebben veroorzaakt.
Ik begrijp niet dat de protesten nog maar drie doden hebben opgeleverd. Het zijn er in elk geval niet genoeg. De grote vijand zit natuurlijk niet achter het loket van het plaatselijk bankkantoor, maar frustraties worden nu eenmaal gemakkelijker afgereageerd op een nabij gelegen doelwit dan op de abstracte constructies van de internationale financiële markt.
De Ecuadoraanse president Raphael Correa heeft het IMF zonder meer het land uitgezet en zijn medewerkers tot persona non grata verklaard. De EU heeft een veel groter gewicht in de internationale politiek dan dit semi-ontwikkeld land aan de rand van de Andes, maar toch blijken wij er niet in te slagen deze machtsconcentratie te breken van mensen die enkel de belangen van hun eigen kleine elite voor ogen hebben.
Sommigen geloven dat het kapitalisme staat voor een zichzelf regulerende markt. In mijn ogen staat het kapitalisme voor een economisch systeem dat zichzelf reguleert door onschuldige slachtoffers te maken en door mensen tegen elkaar op te zetten. Wie het zelfregulerend effect van de markt verdedigt, verdient het zelf te belanden in de armoede, de werkloosheid en de uitzichtloosheid die zich uitstrekt van het Centraal-Afrika tot China, van het stilaan ontboste Braziliaanse regenwoud tot de stilaan ontdooiende Russische toendra en van Irak tot Lousiana.
----------
[1] Klein, Naomi: The shock doctrine, the rise of disaster capitalism (2007), Alfred A. Knopf, Canada.
