Goed, er komen dus vervroegde verkiezingen. De federale regering is vallende. In andere landen valt ze of valt ze niet. In ons land kan de regering slechts vallen zodra de onderhandelingen over de voor herziening vatbaar te verklaren artikelen van de Grondwet zijn afgerond. Alleen is de regering net gevallen over een discussie die hiermee nauw samenhangt. Het gevolg zou kunnen zijn dat de partij die de regering heeft laten vallen in de hoop een staatshervorming te stimuleren tot de vaststelling zal komen dat precies door het feit dat de regering valt er geen of bijna geen staatshervorming kan komen. In elk geval is het duidelijk dat de partijleiders en -besturen die voor deze puinhoop verantwoordelijk zijn niet de beloning zullen krijgen waar ze zelf op hopen. Misschien biedt een overzichtje wat meer duidelijkheid. De vraag is wie er garen zal spinnen bij de val van de regering.
CD&V: vijf minuten politieke moed van de kiezer kan voor een onverwijlde achteruitgang zorgen. De partij van de dubbelzinnigheid heeft het tempo der vadermoorden zodanig opgedreven dat ze hun nieuwkomers aan de top al onmiddellijk op de hoogste plaatsen van de lijsten moeten plaatsen. In een best-case scenario zouden ze Pieter De Crem als kandidaat-premier naar voren schuiven, maar ook zonder diens stommiteiten dreigt een nederlaag. Niemand weet nog wat te verwachten van wat deze grote vormeloze massa in het midden van het politieke spectrum. Ze willen angstvallig een campagne zonder communautaire discussies, maar dat zal allicht niet lukken. Ze willen een campagne rond nietszeggende slogans, maar daar zijn ze vroeger ook al eens mee weggekomen. Waarom zouden de mensen nog op CD&V stemmen? Omdat een volk de leiders krijgt dat het verdient? Omdat de mensen angstvallig uitkijken naar de volgende identiteitsloze vod die zich als een competente boekhouder en een goede huisvader kan profileren? Sommige kiezers geven nu eenmaal de voorkeur aan kleurloze figuren, omdat die hen aan hun eigen omgeving herinneren. Al wat een beetje van de norm afwijkt, wordt in ons land al gauw gewantrouwd. De slogan ‘Doe maar gewoon, dat is al gek genoeg’ hypothekeert elke aanzet tot verandering. Het is alleen maar de vraag hoeveel mensen ditmaal in deze val zullen trappen.
Open Vld: een groots rampenscenario. Na de zoveelste rampzalige peiling besluit neo-Thatcheriaan Alexander De Croo dat het tijd wordt een hard en duidelijk standpunt in te nemen. Tijdens de voorzittersverkiezingen is gebleken dat veel leden weer een harder partijstandpunt willen horen en afstand van de erfenis van de breed-humanistische erfenis van Verhofstadt c.s. willen nemen. Of ze daarmee in de eerste plaatse aan communautaire discussies denken, is nog een heel andere vraag. Waarom zouden mensen nu plots op de Open Vld stemmen? Omdat het partijbestuur al verschillende contracten voor affiches en ander campagnemateriaal had afgesloten nog voor de door haarzelf gestelde deadline voor de onderhandelingen was verstreken? Omdat ze een economisch model verdedigen dat het afgelopen anderhalf jaar enkel ellende heeft veroorzaakt? Ze hebben voor de komende verkiezingen gewoonweg geen verkoopsargument.
Vlaams Belang: de neergang zet zich voort. Wie ziet of hoort er nog mandatarissen van het Vlaams Belang? Nu de communautaire discussies de media beheersen en er van een zekere radicalisering kan worden gesproken, blijkt de partij die de splitsing van België indertijd tot haar core bussiness rekende langs de kant te staan. Veel verder dan een zangstonde in een voor het overige leeg parlement geraken ze niet. Het Vlaams Belang juicht de val van de regering toe, maar waarom zouden de mensen plots op deze partij stemmen? Omdat ze een werkbare oplossing voor BHV voorstellen? Omdat ze al jaren steeds weer hetzelfde gezaag over dezelfde onderwerpen als inhoudelijk onderbouwde standpunten trachten te verkopen? Ze zijn voorbijgestoken en ze zullen moeite moeten doen om zich aan hun eigen mandaatjes vast te klampen. In de privésector zitten de werkgevers in elk geval niet op hen te wachten.
sp.a: twijfelgeval. Nu de partij die tegelijkertijd het socialisme vertegenwoordigt en haar eigen meest socialistische vleugel stil tracht te houden tijdens de vorige verkiezingen zowat al haar kiezers zag vertrekken, kan ze vanuit haar sociologisch minimum weer aan een remonte werken. Alleen vergt dit natuurlijk een aanpak die van de kleurloze fixatie op het centrum van de meeste andere partijen kan worden onderscheiden. Hoe deze verkiezingen voor de sp.a zullen aflopen, zal grotendeels van het verloop van de campagnes afhangen. In elk geval zitten ze met hun eigen voorkeur voor de sociale zekerheid en dergelijke als electorale thema’s goed om een gedeelte van de tijdsgeest aan hun kant te vinden. Tenslotte is zowat iedereen het beu dat er enkel nog over die faciliteitengemeenten wordt geleuterd.
N-VA: gedoodverfde winnaar. De vraag is alleen wie er precies iets bij wint. Indien de N-VA te groot wordt, wordt het land onbestuurbaar, maar daar hebben zij ook geen werkbaar antwoord op. Indien de N-VA groot, maar niet incontournable wordt, zullen de andere partijen zich plots gemotiveerd voelen om front te vormen tegen deze onverwachte indringer in het landschap. We mogen niet vergeten dat iedereen zich in 2007 nog afvroeg of dit residu van de voormalige VU de kiesdrempel wel zou halen. Ditmaal is de vraag of ze de kaap van de 20 percent zullen halen. Hun imago is keurig, hun boodschap is duidelijk verpakt en hun kopstukken zijn voorlopig nog onbesproken. Enkel een onverwacht schandaal kan hun opmars nog tegenhouden. Alleen is er een groot verschil tussen het winnen van verkiezingen en het realiseren van een verkiezingsprogramma. Wat is een partij met macht in een van beide taalgroepen als zelfs de subtielste hint van een suggestie al volstaat om iedereen aan de overkant van de taalgrens tot een eensgezind blok om te vormen?
Groen!: een paar mandaatjes kunnen er wel af. Ontsnappend aan elke beschouwing, observatie of discussie kan Groen! proberen her en der nog een kiezer te recupereren en zich weer een echte parlementaire fractie te veroveren. Waarom zouden mensen ditmaal op Groen! stemmen? Omwille van het bedroevende niveau van hun kopstukken? Omwille van de diepgang van hun bijdrage aan de debatten? Natuurlijk worden ze door de media gemarginaliseerd, maar die zijn sowieso al jaren niet meer met de inhoud van hun nieuwsberichten begaan. Groen! heeft zowat alles tegen, behalve dat ze zich de voorbije paar jaar aan niets meer hebben verbrand. Aangezien niemand nog rekening met hen houdt, kan hen nu ook moeilijk iets worden verweten.
LDD: de overlevingsstrijd. Een partij die haar eigen président-fondateur wil aanklagen, haar eigen ondervoorzitter tot ontslag dwingt omwille van een discussie over de partijnaam en voor het overige vooral pathologische ruziestokers in de rangen telt, kan enkel succes boeken indien ze de aandacht op de problemen van anderen kan gevestigd houden. Op zich geen probleem in tijden van crisis en conflict, maar er zijn andere kapers op de kust om de stemmen der ontevredenen in huis te halen. Waarom zou LDD ditmaal nog de kiesdrempel halen? Omdat er nog voldoende mensen zijn die naïef geloven dat deze populisten om iets anders dan hun eigenbelang begaan zijn? Wel, het is een mogelijkheid. De beste strategie om LDD te beschadigen, bestaat er in elk geval uit hun kiezers de inhoud van hun programma eens degelijk uit te leggen. Indien daar iemand in slaagt, kunnen de ruziemakers weer op straat ruzie gaan maken.
PVDA: de marge kent veel levensvormen. Misschien stijgen ze ditmaal weer eens 0,3 percent. Aan dat tempo kunnen ze rond 2030 hun eerste zetel opeisen. Niemand heeft ooit beweerd dat de revolutie snel zou verlopen. Gezien het hoge aantal naamsveranderingen van het afgelopen decennium is dit ondertussen trouwens de partij met de oudste partijnaam op de verkiezingslijsten.
PS: onderschatting is een gevaarlijke boemerang. Geplaagd door schandalen en interne afrekeningen zou de Parti Socialiste een electoraal verlies tegemoet moeten gaan. De kans is echter groot dat ze weer eens als winnaar uit de bus komen. Ze zijn blijkbaar van plan zich gedurende de hele campagne tegen de MR af te zetten en ze praten niet over de communautaire agenda, waardoor ze zich onmiddellijk weer wat dichter bij hun achterban plaatsen. De naam van Di Rupo circuleert bovendien in de roddelcircuits als nummer 1 op de lijst van potentiële formateurs, waardoor ze zichzelf onmiddellijk kunnen profileren als de partij van de komende regeringsvorming.
CDH: handhavingspolitiek. Reden tot paniek noch victoriegekraai. De partij dreigt wat verloren te lopen in het oratorisch geweld dat de PS en de MR op elkaar en de rest van de wereld zullen loslaten. Waarom zouden mensen ditmaal op CDH stemmen? Om dezelfde redenen als de vorige keren. Er zijn geen echte redenen om hen de rug toe te keren en ze vormen een aanvaardbaar alternatief voor die kiezers die de MR te cynisch, de PS te corrupt en Ecolo te links vinden.
MR: de usurpator en zijn bastaardzoon zullen zich weren als duivels in een wijwatervat. De onheilige alliantie tussen de twee partijen die een geïnstitutionaliseerde vorm van egoïsme verdedigen, heeft uit wanhoop voor de vlucht voorwaarts gekozen. De andere Waalse partijen laten op regelmatige basis verstaan het liever zonder hen te regelen. Bijgevolg moest de MR een electoraal strijdpunt vinden, zoals het nog nauwer aanhalen van de banden met het FDF en met de talrijke Franstalige kiezers in Brussel en de Brusselse Rand. Alleen geldt Reynders ondertussen bij velen als de slechtste minister van Financiën ooit, een onbetrouwbare intrigant en een cynische machtswellusteling. Zijn spitsbroeder Maingain, voorzitter van het FDF en beroepsprovocateur zonder duidelijk politiek mandaat, wekt in Vlaanderen enkel nog afkeer op, zeker nu hij een paar eenvoudige discussies over de taalwetgeving met de Duitse bezetting heeft vergeleken, en kan in Wallonië in het beste geval op een beetje sympathie rekenen van politici die hem liever ruwe taal laten uitkramen zodat ze in het verlengde hiervan zelf een diplomatisch imago kunnen kweken. Waarom zouden de mensen op de MR stemmen? Omdat ze Reynders vertrouwen? Omdat ze het leuk vinden dat een zelfs in Vlaanderen nog tamelijk populair of minstens algemeen aanvaard politicus als Louis Michel door Reynders opzij is geschoven? Omdat ze vertrouwen hebben in een liberalisme dat enkel dient om de machtsdromen van de partijvoorzitter te dienen? Omdat ze de strijd van de Franstalige parvenus in hun villawijken rond het centrum van Brussel willen steunen? Dit laatste lijkt op het eerste gezicht nog aannemelijk, maar iemand moet me dan toch eens vertellen waarom de straatarme arbeiders van de Borinage zich solidair met de omhooggevallen ex-pats en eurocraten zouden voelen. De MR heeft enkel de compromisloze communautaire escalatie te bieden en ik denk niet dat dit product, althans in Wallonië, nog steeds even goed in de markt ligt.
Ecolo: de onverwachte favoriet in het Zuiden. Zij hebben de problemen niet veroorzaakt. Zij hebben zich mooi afzijdig gehouden toen de grote communautaire conflicten moesten worden uitgevochten. Zij hebben nergens eeuwige vijandschappen doen ontstaan. Waarom zouden de mensen op Ecolo stemmen? Omdat niemand iets tegen hen heeft. Omdat de argumenten contra niet zo zwaar wegen. Omdat ze tegenwoordig beter weten hoe ze het spel moeten spelen dan hun Vlaamse equivalent. Als ze er tijdens de campagne in slagen voldoende de media te halen, wacht hen een mooi percentage.
FN: ach ja, die bestaan ook nog. De vraag is voor hoe lang. De zogenaamde tegenhanger van het Vlaams Belang in Franstalig België is niet alleen een stuk extremer dan de Vlaamse extreem-rechtse partij. Het FN heeft geen centimeter professionalisme in de eigen gelederen en blijft blijkbaar vooral bestaan als een forum om de eigen voorzitter door het slijk te halen. Waarom zouden mensen voor het FN stemmen? Omdat ze racistisch denken en bijgevolg hopen dat hun protestsignaal in Brussel zal worden gehoord. Deze partij is een karikatuur, maar kan gemakkelijk nog een paar zetels versieren.
PP: als de ratten het schip verlaten voor het zinkt, is er misschien sprake van een constructiefout. Wie vertrouwt nu een paar overambitieuze ultrakapitalistische xenofobe megalomane populisten? Dit is LDD in het kwadraat en het succes zal hier omgekeerd evenredig aan zijn. De kiesdrempel lijkt even haalbaar als interne harmonie tussen al de grote ego’s die menen dat de wereld eindelijk hun unieke positie als visionair hervormer moet erkennen. Zelfs nog voor de verkiezingsstrijd officieel is begonnen, trappen allerlei zogenaamde kopstukken het al weer af. Waarom zouden mensen op de Parti Populaire stemmen? Niet omdat ze zo populair is, in elk geval. Natuurlijk is er heel wat ontevredenheid in Wallonië en kan een handig politicus die in zijn eigen voordeel aanwenden. Dit betekent echter niet dat dit zootje erin zal slagen zichzelf als een realistisch alternatief te presenteren. Indien de kiesdrempel ditmaal niet wordt gehaald, lijkt een verdere leegloop onafwendbaar.
Tot daar mijn persoonlijke inschatting van de situatie. Dit is natuurlijk slechts een momentopname. We komen hier zeker nog op terug als de periode van 40 dagen in de pre-electorale woestijn wat verder is gevorderd. Ik kan me voorstellen dat sommige mensen zich aan een bijtende afrekening met de nieuwe lichting gerecruteerde BV's verwachten, maar dat stel ik liever uit tot eind volgende week. Wie weet wat of wie er nog uit de bus komt...
