Op 18 en 19 juli 1998, exact twintig jaar geleden, werd de eerste en enige echte cd van Les Baudouins Morts opgenomen. Het is een ideale gelegenheid om eens terug te blikken. In welke mate heeft deze cd de tand des tijds doorstaan en op welke wijze kunnen we er nog iets uit leren dat ook in het heden nuttig is?
De opnames:
De opnames hebben twee dagen in beslag genomen. In de praktijk kwam dat dus neer op twee namiddagen want een echte Baudouin Mort functioneerde niet voor het middaguur en nadien ook meestal niet op volle kracht.
De opnames vonden plaats in het gemeenschapshuis waar een aantal bandleden en sympathisanten toen woonden, Hägar’s House in de Ravenstraat in Leuven. Het huis is nadien ingrijpend verbouwd en van de oorspronkelijke inrichting blijft weinig over. Het was in elk geval een vrij ingewikkelde operatie, met veel verplaatsingen van kamer naar kamer.
De 4-track recorder stond opgesteld in een achterkamer die de bewoners als zitkamer gebruikten. Alleen zaten ze er nooit, want ze brachten al hun vrije tijd buitenshuis door. Eerst werd een basistrack opgenomen en nadien werden daar door middel van het zogenaamde pingpong-systeem andere instrumenten aan toegevoegd. Indien daar veel vraag naar is, wil ik wel eens uitleggen hoe dat precies werkt, maar ik kan me inbeelden dat de meeste lezers dit maar saai zouden vinden. Ruw samengevat, komt het erop neer dat elke muzikant afzonderlijk naar het achterkamertje moest, waar hij door de hoofdtelefoon een ruwe versie van de op te nemen songs hoorde en zijn eigen bijdragen vervolgens zo foutloos mogelijk moest spelen. Er mocht niemand anders bij, want dat zou voor contaminerende achtergrondgeluiden zorgen.
Dat we er toch in zijn geslaagd acht vaste muzikanten, drie vaste zangers en een achtergrondzangeres op die manier vijftien tracks te laten opnemen op minder dan tien uur tijd, bewijst hoe goed de bandleden hun materiaal op dat ogenblik kenden. Ik kan me zelfs niet herinneren dat er eentje ergens een fout heeft gespeeld. Alles zat meteen juist. Alleen was er geen budget voor deftige opnameapparatuur of voor een professionele mastermix, wat nog steeds het enige maar wel opvallende minpunt blijft.
De artwork:
Simpel, maar doeltreffend. Het logo is eigenlijk een combinatie van diverse symbolen die voor ons belangrijk waren. Niets ervan is irrelevant of ouderwets geworden. De rest van de hoes is nagenoeg volledig zwart, wat bewijst dat we er niet aan hadden gedacht dat sommige ‘fans’ een gesigneerd exemplaar zouden willen.
Het logo is uiteraard opgemaakt in de anarchistische combinatie van rood en zwart. Het witte centrum is enkel om zuiver visuele redenen toegevoegd.
De kroon verwijst natuurlijk naar het koningshuis. De band was tenslotte genoemd naar Boudewijn I, de niet zo lang voordien overleden hypocriet die bewees dat zelfs machthebbers met een proper imago nog steeds machthebbers met een duistere agenda zijn. Boudewijn was medeplichtig aan de moord op de Congolese premier Lumumba, had de dictator Mobutu gesteund, had geweigerd een door zijn eigen bevolking ondersteunde abortuswet te ondertekenen, steunde Opus Dei en dat zijn nog maar de meest in het oog springende voorbeelden.
Het logo verwijst natuurlijk ook naar gendergelijkheid, ondertussen eigenlijk een vrij trendy topic geworden. Ook toen was er veel seksisme, zelfs in zogenaamd linkse middens, en de meeste bandleden kenden wel minstens één meisje dat ooit al was verkracht, waarbij we dan nog zwijgen over de iets minder ingrijpende vormen van discriminatie en mannelijk superioriteitsgevoel.
De pijl van het mannelijk symbool staat niet toevallig net op de plek waar ook de pijl uit de cirkel vertrekt van het bekende krakerslogo, op zich al een parodie op het logo van Opel. LBM heeft zich altijd bijzonder goed thuis gevoeld in de krakersscene, hoewel men daar soms enige logistieke en hygiënische ongemakken moest bijnemen. Neen, wacht, dat was eigenlijk altijd het geval. Maar nog altijd liever dat dan de commerciële scene, waar muziek als een product aan consumenten werd en wordt verkocht.
De muziek:
Het heeft weinig zin hierover te discussiëren. Iedereen moet maar zelf luisteren en er zelf een mening over vormen. Ik kan wel nog in herinnering brengen dat LBM zichzelf nooit een punkband heeft genoemd. De band werkte 100 percent DIY, trad vooral op in kraakpanden en tijdens undergroundevenementen, rekende de organisatoren enkel vervoerskosten aan, verdiende eigenlijk nooit een cent, stond bekend om maatschappelijk bewuste, satirische en activistische teksten en had een hekel aan de hele mainstream muziekindustrie. Maar toch vonden de betrokkenen het geen echte punkband. Daarvoor werd de muziek namelijk opzettelijk te toegankelijk en te melodieus gehouden. De groepsleden beschouwden het veeleer als een soort anarchokleinkunst, maar eigenlijk werd nooit een vaste term of definitie gebruikt.
De teksten:
Er is ondertussen natuurlijk veel veranderd, niet in het minst in Leuven, de thuisbasis van LBM. De meeste teksten zijn geschreven door C3A [1], met hier en daar aanvullingen van anderen, in het bijzonder Baudouin Lahaut. Maar aangezien ik destijds de commentaren, in het Engels ‘liner notes’ geheten, in het cd-boekje heb geschreven, wil ik al die songs nu ook nog eens overlopen.
Track 1: Blind geweld
De frustratie is nog steeds even groot. Wat voor zin hebben verkiezingen eigenlijk als schimmige organisaties met een groot budget de publieke opinie mogen manipuleren en de verkozenen des volks tot alles bereid zijn om hun eigen positie veilig te stellen? Het brexit-referendum of zelfgekozen onderwerping aan een dictator in Turkije bewijzen dat de problemen sinds 1998 niet kleiner zijn geworden.
Track 2: Credo
Een nog steeds populaire meezinger die meer humor dan maatschappelijke kritiek bevat. Goede humor is per definitie tijdloos. Over de promiscuïteit en zedeloosheid van de echte Jezus wil ik me bij gebrek aan betrouwbaar bronnenmateriaal niet uitspreken, maar als we het gedrag van de priesters en bisschoppen van zijn kerk als maatstaf nemen, wordt de fictie door de realiteit overtroffen.
Track 3: Ballade voor Veerle
Eigenlijk de meest agressieve tekst op de hele cd. De grens met de wansmakelijkheid wordt bewust en met succes opgezocht. De onderliggende boodschap blijft overeind, maar in 1998 hadden we nog niet eens door welke omvang de eeuwenoude wereldwijde verkrachtingsplaag eigenlijk heeft.
Track 4: Ludo is een Amadees
Hoewel ze zelden nog Amadezen worden genoemd, lopen er nog genoeg leden van de PvdA rond die elke conversatie op een irritant-dogmatische wijze in de richting van hun eigen partijprogramma duwen. Men kan zich afvragen of die mensen buiten hun partijlidkaart nog een eigen identiteit hebben. Op dat vlak lijken ze sterk op moslimextremisten, maar ze zijn minder doeltreffend.
Track 5: Celie heeft een sexshop
De baslijn is natuurlijk gestolen van Violent Femmes, maar dat trekken we ons nog steeds niet aan. De meeste mensen die in de song worden vermeld, zijn ondertussen overleden of van het toneel verdwenen. Bert Anciaux heeft geen politieke mandaten meer. Filip De Man stond in 2014 op de Europese lijst van het Vlaams Belang, maar werd niet verkozen. Miet Smet heeft in 2009 afscheid genomen van de politiek. De V.L.D. heet nu Open Vld en is met die naamsverandering eigenlijk niet Vlaamser, liberaler, democratischer of opener geworden. De tekst van de song indachtig, draait alleen Celie Dehaene nog vlotjes mee. In oktober 2018 is ze op 76-jarige leeftijd zo waar lijstduwer op de CD&V-lijst in Vilvoorde.
Track 6: Doe de Kropotkin
Een vrolijk liedje waarop iedereen een dansje kan placeren. Het kan ook worden geïnterpreteerd als een oproep tot gewelddadige aanslagen. Dat is dan maar zo. Er wordt nog veel te weinig gestaakt en de syndicalisten van tegenwoordig zijn veel te passief.
Verder bevat de tekst een paar verwijzingen naar banken die zichzelf ondertussen de vernieling in hebben gespeculeerd en de factuur naar de volledige bevolking hebben doorgeschoven. Cera en KB zijn ondertussen onderdelen van KBC. Bacob is opgegaan in Dexia, dat ondertussen Belfius heet, maar de aandeelhouders van ARCO hebben hun geld nog niet terug. De tekst is nu eigenlijk relevanter dan in 1998.
Track 7: Adminicastratie
Weer een geval van flagrante diefstal. De gitaarriff is mooi gekopieerd van Department S, maar dan met een surf-achtige speelstijl. In 1998 was Department S al lang dood en begraven, maar ondertussen bestaan ze weer en spelen ze elk jaar wel eens in België. Ze mogen blij zijn dat wij hun herinnering ondertussen op deze onrechtstreekse en hoogst illegale manier in leven hebben gehouden.
Ook hier vinden we weer een paar enigszins verouderde verwijzingen, in het bijzonder naar het adres Muntstraat 3 in Leuven. Dat gebouw is ondertussen grotendeels verbouwd door de nieuwe eigenaar. Het stadsbestuur kon het weer niet laten om een prachtig onderdeel van haar vastgoed aan een kapitalistisch bedrijf te verkopen. De administratieve diensten zelf ondertussen verbannen naar de totaal sfeerloze nieuwbouw aan het station.
Track 8: Meester Frans
Het trage levenslied van de cd. De verwijzingen naar Kevin en Frans zijn totaal uit de lucht gegrepen en verwijzen niet naar specifieke personen. Wel is het pijnlijk dat we hier wat met zelfmoord lachen, maar ondertussen al veel begrafenissen hebben moeten bijwonen van mensen die het allemaal niet meer zagen zitten. Ik durf gerust te stellen dat zelfmoord in mijn omgeving de voorbije twintig jaar de belangrijkste en zelfs bijna enige doodsoorzaak is geweest. Ik durf hier gerust aan toe te voegen dat het volgens mij zelfs nog erger zal worden. Men wijst er wel eens op dat de zelfmoordcijfers in ons land zeer hoog liggen, maar ik vrees dat de zelfmoordepidemie nog maar net is begonnen.
Track 9: WWW
Naast de Amadezen moesten ook de hypercorrecte groene overdrijvers eraan geloven. Betweterige hippies komen nu eenmaal niet sympathiek over. Ook hier moet worden opgemerkt dat een paar zaken niet meer echt up-to-date zijn. Tegen de verschijningsdatum van de cd was café Zaba Kina al gesloten en vervangen door De Paggader, met schrijffout in de naam maar al vanaf het eerste weekend zonder kans op een zonnige toekomst. Ondertussen is ook café Orient, de hatelijke uitvalsbasis van de gehate mysoginist en hypocriet Luc Ponsaerts, definitief verdwenen.
Track 10: Perkhof
Ook dit nummer kan worden opgevat als een oproep tot gewelddadige actie. Als een moslim een song over katholieken zou uitbrengen met tekstfragmenten als “Met brandbommen en granaten en een groep een leger sterk moeten we ze nu te lijf gaan” zou hij niet lang vrij rondlopen. Maar wij, geprivilegieerde hooggeschoolde blanken, mogen natuurlijk meer, zowel in 1998 als nu. Ik sta nog altijd achter deze tekst en het kan me niet schelen dat dit sommige mensen zou kunnen choqueren.
Track 11: 100 pagina’s
C3A’s ultieme verwerping van alles wat politiek correct is. Ik ben er redelijk zeker van dat deze tekst nog steeds controversieel is, maar voor het overige is het ook niet de beste song op de cd. De honderd pagina’s in kwestie zijn ondertussen natuurlijk wel vervangen door duizenden websites.
Track 12: Geen socialisme zonder bier
Dit is tegelijkertijd een samenvatting en een mission statement. De titel zegt alles over de houding van de band, te vergelijken met de oudere slogan ‘If I can’t dance to it, it’s not my revolution’. De verwijzing naar het socialisme verdient misschien iets meer uitleg. LBM waren uiteindelijk zelfverklaarde anarchisten, maar er waren socialistische sympathieën. Uiteindelijk zijn er grote raakvlakken, zoals de verwerping van de kapitalistische ideeën in verband met winstmaximalisatie, persoonlijke rijkdom en concurrentie. Deregulering kan een twistpunt vormen, maar niet zo lang er bedrijven als Monsanto zijn. Maar belangrijk is het te beseffen dat sympathie voor het socialisme niet zo maar mag worden gelijkgeschakeld met sympathie voor socialistische politici of partijen. Zij moeten onze sympathie en ons respect eerst verdienen door zich consequent te gedragen. Velen hebben al gefaald.
Track 13: Mol Jean-Pol
Dit opnieuw zeer antikatholiek nummer klinkt ondertussen een beetje gedateerd. Johannes-Paulus II is in 2005 overleden en zijn opvolger, Benedictus XVI, is ook al afgetreden. Veel maakt dat natuurlijk niet uit. De strijd stopt pas als er geen kardinalen overblijven om een nieuwe paus te verkiezen.
Track 14: La marche des B.M.
Een band met een boodschap moet ook een manifest hebben. Natuurlijk bestond de bandnaam al lang voor de song en is heel dit pseudo-acroniem een interpretatie na de feiten, maar het resultaat was toch weer een vrolijke meezinger zonder respect voor het gezag.
Track 15: Tussen de lakens
Ook ons koningshuis heeft sinds 1998 wat veranderingen ondergaan. Albert II is niet langer koning, Fabiola is dood, maar Paola is nog steeds de dochter van een handlanger van Mussolini. Astrid is er ook nog. Wie ligt hier eigenlijk van wakker? Dat ze hun plan trekken in hun paleizen en ons gerust laten.
De conclusie:
Ik ben er nog steeds fier op dat ik, ondanks mijn gebrek aan eigen talenten, bij LBM betrokken was. Ze hadden het zonder mij natuurlijk even goed gekund, maar ik hoop dat ze toch iets aan mijn praktische bijdragen hebben gehad.
Volgens het boekje verzorgde ik het management, maar veel viel er niet te beheren. Probeer maar eens concerten vast te leggen als men eerst twaalf bandleden die niet echt in het potentieel van hun als grap begonnen band geloven, moet vragen op welke dagen ze beschikbaar zijn.
Geld om te verduisteren, was er ook al niet, hoewel er nog steeds een twintigtal cd's in overstock op mijn zolder liggen die ik voor eigen profijt kan verkopen. Ze kosten 10 euro per stuk. Ik beloof dat ik geen cent aan de andere bandleden zal geven [2].
-----------------
[1] PVC voor de vrienden.
[2] Het staat eenieder trouwens vrij de inhoud van de cd zelf te verspreiden, want de band heeft zich altijd tegen auteursrechten en de criminele organisatie genaamd Sabam verzet. Er rust enkel een Creative Commons license op de songs. Meer informatie over wat die licentie inhoudt, vindt men op de officiële website van de organisatie. Enkele jaren geleden kon men de muziek overigens gratis downloaden op de website van Weird Music, maar die site is ondertussen gehackt en de links leiden naar een online casino. Spijtig.
