Malcolm overloopt de spraakmakendste overlijdens van 2023, deel 5: nog wat buitenlandse politiek

Azië

In oktober voerde Hamas, als een soort hedendaagse re-enactment van de opstand in het ghetto van Warschau, een aanval uit op Israël. Dit bloederige conflict sleept nu al jaren aan en er zijn zeker redenen om beide partijen te veroordelen, maar men kan wel snappen waarom de gemiddelde Palestijn het niet zo erg vindt dat een Israëlische militair wordt doodgeschoten.
Alleen was het waarschijnlijk een minder goed idee van de Hamas-commando's om tegelijkertijd ook de bekende joodse vredesactivist Hayim Katzmann neer te kogelen, want hij was nu net een van die mensen die voor een oplossing van het conflict ijverden. Wat ook niet heeft geholpen, is de Israëlische luchtaanval die het leven kostte aan Ibrahim Al-Astal, rector van de Universiteit van Gaza en een pedagoog die zich gedurende heel zijn carrière heeft ingezet om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Een paar dagen later werd de voorzitter van het bestuur van diezelfde universiteit, Mohammed Shabir, overigens ook tijdens een bombardement gedood. De namen van alle door granaatscherven doorzeefde patiëntjes in kinderziekenhuizen ken ik niet.

Enkele maanden eerder verloor de Grieks-Orthodoxe kerk dan weer Irenaois, de gewezen patriarch van Jerusalem, waar veel Palestijnen dit geloof aanhangen. De man werd afgezet nadat hij drie kerken had verkocht aan een Joodse organisatie die zich tot doel heeft gesteld de Palestijnen, inclusief de orthodoxe gelovigen onder hen, uit Jerusalem te verdrijven. Zijn opvolger heeft getracht de verkoop tegen te houden door op de corrupte praktijken van Irenaois te wijzen, maar het uiteraard totaal objectieve Israëlische hooggerechtshof heeft tot ieders verbazing de kant van de zionistische kopers gekozen.

In Iran vond de overheid het nodig Mohammad Hosseini, een specialist in de zogenaamde martial arts, te executeren. Hij werd beschuldigd van betrokkenheid bij de dood van een militielid tijdens protestbetogingen. Dat militielid zou volgens de akte van beschuldiging door meerdere oproerkraaiers tot in zijn blootje zijn uitgekleed en vervolgens zijn neergestoken. Tijdens de rechtszaak zijn zelfs foto's van het lijk vertoond. Alleen droeg dat lijk nog steeds het militie-uniform. Enfin, enkele folteringen later hadden ze een bekentenis en konden ze de man ophangen, overigens niet voor moord, wat in dit geval toch logisch zou zijn, maar voor corruptie op aarde. Wie klaagt over de imperfecties van onze democratie kan toch beter ook dergelijke verhalen in het achterhoofd houden.

In Pakistan werd de verder totaal onbekende Muhammad Waris gearresteerd op verdenking van blasfemie, wat ginder als een zeer ernstige misdaad en hier als een grap wordt beschouwd. De man is in zekere zin aan een lange gevangenisstraf ontkomen, want een woedende menigte heeft het politiekantoor bestormd en platgebrand om hem in handen te krijgen en vervolgens te lynchen. Men vraagt zich af hoe postmoderne cultuurrelativisten dit verdedigd krijgen.

Dit is trouwens geen geïsoleerd geval, want enkele maanden later werd ook de Pakistaanse geestelijke Nigar Alam door een woedende menigte doodgeslagen. Tijdens het daaropvolgend onderzoek bleek duidelijk dat hij zich schuldig had gemaakt aan blasfemie, want hij had tijdens een politieke bijeenkomst het volgende verklaard over een politicus: “I respect PTI chairman Imran Khan like a Prophet as he is an honest man”. Elke lezer van deze tekst voelt zich nu ongetwijfeld ook geschokt door deze verwerpelijke uitspraak.

Godsdienst speelt trouwens een rol in veel overlijdens in Pakistan, want iets later werd de in eigen land zeer bekende theoloog Salim Katri op straat doodgeschoten. De man was zeker geen godslasteraar, maar wel een gematigde moslim en dat is natuurlijk al genoeg om sommigen naar het geweer te doen grijpen.

In de Filippijnen werd de lokale politicus Roel Degamo vermoord in opdracht van Arnolfo Teves Junior, gewezen vicevoorzitter van het Filippijns Parlement en aanhanger van voormalig president Duterte, die het zo bont heeft gemaakt dat een door corrupte volksvertegenwoordigers met rechtse ideeën gedomineerde kamer van volksvertegenwoordigers er unaniem voor heeft gekozen hem uit zijn mandaat te zetten en een internationaal aanhoudingsbevel tegen hem uit te vaardigen. In ons land pissen ministers tegen politiecombi's. Alles is relatief.

Mensen onderschatten wel eens de mate waarin Indië de grootste politieke puinhoop van onze planeet is. Een goed voorbeeld is de moord op Atiq Ahmed, een beroepscrimineel en volksvertegenwoordiger die constant onder een nieuw vaandel naar de verkiezingen moest trekken omdat hij wegens wangedrag uit zijn partij werd gezet, met als goed voorbeeld het in bescherming nemen van de daders van een groepsverkrachting. Het moet wel worden opgemerkt dat Ahmed zich niet door zijn machtspositie liet verleiden om criminele feiten te plegen. Hij was een crimineel die de politiek gebruikte om zijn eigen positie te verbeteren. Dat is uiteindelijk niet goed afgelopen. Zo veroverde hij zijn laatste parlementszetel door eerst zijn opposant en vervolgens de kroongetuige in dat moordproces te laten elimineren. Alleen hadden die mensen blijkbaar ook vrienden, want tijdens een verplaatsing van de gevangenis naar een ziekenhuis werd, Ahmed, die op dat ogenblik werd bewaakt door niet minder dan tien politieagenten, gewoon van dichtbij in het hoofd geschoten. 
De gevangene die naast hem zat, werd door dezelfde schutter geraakt. Dat was dan weer een volksvertegenwoordiger uit dezelfde regio die in de gevangenis zat voor verkrachting en moord.

Men zou het bijna vergeten, maar ergens in Syrië lopen er nog steeds mensen rond die vinden dat ze in het islamitisch kalifaat van IS leven. Ze moeten evenwel vaak op zoek naar een nieuwe kalief, want met Abu Al-Hussein is ook de vierde persoon die de titel droeg op gewelddadige wijze aan zijn einde gekomen. De burgeroorlog in het land is in elk geval nog niet voorbij, zelfs al hebben de media nieuwe conflicten gevonden om zich op te focussen.

Rusland en zijn slagvelden

Natuurlijk zijn weer heel wat Russen en Oekraïners gesneuveld in een van die vele zinloze oorlogen die enkel dienen om het ego van machtige mensen te strelen. Een onrechtstreeks slachtoffer van dit conflict was een zekere Vladlen Tatarsky, een misdadiger die bij het begin van de Russische invasie in een Oekraïense gevangenis zat voor een bankoverval en zich na zijn uitbraak bij de pro-Russische strijdkrachten voegde, ongetwijfeld hopend op het herstel van de straffeloosheid die het Kremlin al zijn aanhangers belooft. Opvallend is wel dat hij is gedood door een bom in Sint-Petersburg, in een café dat eigendom was van Yevgeni Prigozhin, CEO van de Wagner Group. Die laatste heeft trouwens nooit geloofd dat dit een actie van Oekraïense agenten was, maar keek eerder in de richting van Poetin, die het wat beu was dat anderen online verhalen over de oorlog konden vertellen die niet noodzakelijk met de door hem uitgestippelde propapaganda overeenkwamen.

Yevgeni Prigozhin zelf heeft niet lang de tijd gekregen om over deze aanslag te klagen, want enkele maanden later was het zijn beurt om te worden geëlimineerd. Voor hij het hoofd werd van het grootste huurlingenleger van de planeet, was hij een kok en eigenaar van restaurants, wat al een hele stap vooruit was voor iemand die eerst op straat hotdogs verkocht.
Zijn voorliefde voor geweld is echter niet pas op latere leeftijd aan het licht gekomen, want als tiener werd hij veroordeeld tot een gevangenisstraf van twaalf jaar voor zijn deelname aan verschillende overvallen als lid van een straatbende in Leningrad, waar rond die tijd ook Vladimir Poetin aan zijn carrière werkte. Waarom het Kremlin hem de positie aan het hoofd van hun huurlingenleger aanbood, is niet heel duidelijk, want zijn enige eerdere ervaring met het militaire leven was een contract om Russische soldaten van maaltijden te voorzien.
Nadat hij zich steeds kritischer over de oorlog in Oekraïne begon uit te laten, kreeg hij het bevel een contract met de Russische staat af te sluiten dat de Wagner Groep onder het rechtstreeks bevel van het officiële leger zou plaatsen. Hij heeft steeds geweigerd dit contract te tekenen, waarschijnlijk omdat hij hierdoor de controle zou verliezen over de inkomsten die zijn huurlingen haalden uit diverse contracten met Afrikaanse dictators, waarna het even tot een gewapend conflict tussen zijn troepen en de Russische staat kwam, iets waar men in Oekraïne ongetwijfeld met een brede glimlach naar heeft staan kijken. Tijdens dit interne conflict verklaarde Prighozhin dat president Poetin de oorlog op basis van valse propaganda was begonnen om hemzelf en de met hem verbonden oligarchen te verrijken, een stelling waartegen niet meteen veel bewijs te vinden is.
Na bemiddeling door de Wit-Russische dictator Lukashenko, die vanuit Moskou ook permanent zware druk ervaart om een aantal staatsbedrijven aan Russische privé-investeerders te verkopen en Poetin ook niet als een echte vriend beschouwt, werd de strijdbijl tijdelijk begraven en werden de troepen van de Wagner Groep naar zijn land verkast.
Iets later was Prigozhin naïef genoeg om een vliegtuig te nemen van Moskou naar Sint-Petersburg, dat vervolgens in de lucht is ontploft. Iedereen denkt natuurlijk dat Poetin wraak heeft genomen voor de vernederingen, de kritiek en de mars op Moskou, maar op een betrouwbaar onderzoek van de aanslag zullen we nog wel even moeten wachten.
De toekomst van de Wagner Groep is onduidelijk, maar aangezien het merendeel der leden uit criminele en vooral extreemrechtse milieus is gerekruteerd, hebben we het laatste van hun oorlogsmisdaden nog niet gezien.

Latijns-Amerika

In Chili is na vijftig jaar toch iemand veroordeeld voor de moord op Victor Jara, als zanger de muzikale spreekbuis van de op, jawel, 11 september 1973 ook al vermoorde president Salvador Allende. De genaamde Hernan Chacon Soto, gepensioneerd militair, zag het niet zitten op zijn leeftijd naar de gevangenis te gaan en heeft dan maar zelfmoord gepleegd. Veel medelijden moeten we niet tonen, want Jara werd niet enkel doodgeschoten, maar eerst ook nog uitvoerig gefolterd.

Wie net te jong was om zelf deel te nemen aan de folteringen en executies in 1973, was Rodolfo Stange, die enkele jaren later het hoofd van de Chileense politie werd en zijn achterstand snel wist in te halen. Onder zijn bewind zijn nog eens honderden en honderden al dan niet vermeende vijanden van het regime gearresteerd en terechtgesteld, onder meer in de beruchte Colonia Dignidad, een met prikkeldraad omgeven gebied waar ultraconservatieve Duitsers, aangevuld met gevluchte nazi's, een sekte hadden opgericht. Stange liet een niet nader bekend aantal gearresteerden naar deze kolonie overbrengen om er door gewezen Gestapo-agenten te worden gefolterd. Het pijnlijkste is nog dat een grootschalig protest door de bevolking nodig was om de Chileense politie er in 2020, dertig jaar na de val van de dictatuur, van te overtuigen hun wetenschapsacademie niet naar Stange te vernoemen.

De Cubaanse dissidente Juanita Castro, zus van wijlen commandante Fidel, is dit jaar ook overleden. Aanvankelijk steunde ze de revolutie tegen de verjaagde dictator Battista, maar in 1964 stelde ze tot haar verbazing vast dat de geplande afschaffing van privébedrijven ook op het landbouwbedrijf van de familie Castro zou slaan, waarna ze het land ontvluchtte.

In Brazilië overleed Adriana Dias, een vrouw die er, ondanks haar chronische ziektes, in is geslaagd maar liefst 530 neonazi-websites offline te laten halen. Op een van die sites stonden behoorlijk bezwarende opmerkingen van de heer J. Bolsonaro, wat hem overigens geen enkele stem van zijn aanhangers heeft gekost.

In Mexico vermoordden aan een plaatselijk cartel verbonden bendeleden Hipolito Mora, niet te verwarren met de dame die ons probeert curryworsten aan te smeren. Mora had het gewapend verzet van de landbouwers tegen de misdaadcartels georganiseerd en wist heel goed dat ze hem ooit zouden vinden. In zijn streek woedt immers al jarenlang een bloederige strijd om de controle over de limoenoogsten. En wij maar denken dat het ginder steeds om cocaïne gaat...