We beginnen met twee teksten, meer bepaald twee opiniestukken die recent in een krant zijn verschenen. Ze zijn te vinden op http://www.demorgen.be/dm/nl/2461/De-Gedachte/article/detail/1199321/20… en op http://www.demorgen.be/dm/nl/2461/De-Gedachte/article/detail/1198399/20… .
Ik wil hier niemands tijd verprutsen met een vergelijking tussen deze opiniestukken. Het eerste is een bijtende, satirische en over het algemeen bijzonder goed geschreven [1] analyse van de huidige politieke situatie. Het tweede is een emotionele weergave van wat in se een ethische overweging is. Wat mij hier interesseert, zijn de commentaren die lezers van de krant op deze stukken hebben ingezonden.
Ik nodig u allen uit hier zelf over te oordelen. In mijn ogen is er slechts een mogelijke conclusie. Als een econoom zich, op welke manier dan ook, over de situatie uitlaat en zich beklaagt over de problemen waarmee we zitten, zijn alle lezers het met hem eens. Als een Waal iets durft te opperen dat uiteindelijk niet eens zo provocerend, vergezocht of radicaal is, wordt hij bijna aan het kruis genageld.
Ik zou nu natuurlijk kunnen opmerken dat veralgemeningen uit nationalistische overwegingen altijd uit den boze zijn, maar dat is ditmaal niet de essentie van mijn betoog. Dat een onafhankelijk geworden Vlaanderen onmiddellijk zijn deel van de momenteel nog nationale staatsschuld op zich moeten nemen en dus zijn beloften inzake welvaart niet onmiddellijk zou kunnen waarmaken, zullen we hopelijk nooit aan de lijve ondervinden.
Ik zou ook kunnen opmerken dat het niet enkel Walen zijn die arbeid liever vermijden. Percentueel gezien, telt Wallonië meer doppers dan Vlaanderen. Ik heb echter al meer dan genoeg Vlamingen horen verklaren hoe graag ze zouden stoppen met werken. ‘De dag dat ik de Lotto win, zien ze mij op het werk niet meer’ is geen Waalse slogan. Zodra een regering of een partij een afbouw van het brugpensioen durft te opperen, is er even veel protest aan beide zijden van de taalgrens. Zodra ze de kans krijgen, zijn ze weg. Hoeveel Vlamingen ouder dan 50 jaar kent u eigenlijk die nog voltijds aan het werk zijn? [2] Maar ook dit is niet de essentie van mijn betoog.
Ik zou er ook op kunnen wijzen dat het moreel onverantwoord is zo maar op elke jobaanbieding in te gaan. Ik hoor het vaak genoeg: ‘Wie echt wil werken, vindt ook werk’ Ja, maar dan wel vaak in het zwart. Moeten we dat dan aanmoedigen of zelfs maar tolereren? Betalen die dan hun bijdrage aan de sociale zekerheid? Wat doen we met een werkloze die door de VDAB naar een vacature bij Citibank wordt geloodst? Moet hij er zijn dagelijkse bezigheid van maken andere mensen door middel van dubieze verkoopstechnieken en misleidende informatie financieel over de rand van de afgrond te duwen, enkel om zelf uit de werkloosheidsstatistieken te verdwijnen? Kosten al die schuldbemiddelingen en al die wanbetalingen ons dan zo veel minder dan een vervangingsinkomen dat in veel gevallen nog niet eens het leefloon benadert? Interessant onderwerp, maar het is niet de essentie van mijn betoog.
Ik zou er terloops op kunnen wijzen dat een strengere controle door de RVA en een doorgedreven schorsingsbeleid ten aanzien van iedereen die al dan niet terecht als werkonwillig wordt omschreven eigenlijk weinig economische voordelen biedt. Zodra ze die uitkering niet meer ontvangen, kloppen ze gewoon bij het OCMW aan. Dat noemen ze een verschuiving van de kosten in plaats van een oplossing. Als het OCMW hen ook wandelen stuurt, komen ze op straat terecht. Wat levert een groeiend leger daklozen op? Ze produceren niets en ze consumeren niets. Ze kweken kinderen die vanaf hun eerste dag in een uitzichtloze ellende terechtkomen. Ze verfraaien het straatbeeld niet en in sommige wijken kunnen ze zelfs tot een daling van de immobiliënprijzen zorgen. Als de nood echt hoog wordt, zullen sommigen zich in de kleine criminaliteit storten. Wat heeft een samenleving daar nu bij te winnen? Ik zou het niet weten, maar het is alvast niet de essentie van het betoog dat ik hier wil houden.
Ik wil het eens hebben over de vraag waarom een werkloze, Waal of niet, zo veel moeite zou moeten doen om werk te vinden en om van een uitkering naar een echt loon over te stappen. Waarom zou hij gaan werken voor een baas met een aandelenportefeuille die hem weer ontslaat zodra een of ander consortium van internationale speculanten ver boven zijn hoofd een crisis veroorzaakt? Waarom zou hij gaan werken voor een manager die een premie krijgt als hij een manier vindt om zijn job weer te schrappen? Waarom zou hij meer dan 40 percent afgeven van het loon dat hij krijgt van een bedrijf dat tien fiscalisten in dienst heeft om zo weinig mogelijk vennootschapsbelasting te betalen? Waarom zou hij gaan werken voor een werkgever die elk mogelijk politiek en ander lobbykanaal gebruikt om ervoor te zorgen dat zijn loon niet stijgt en zijn arbeidsvoorwaarden worden teruggeschroefd? Waarom zou hij gaan werken voor een baas die hem enkel als een menselijke grondstof bekijkt, maar tegelijkertijd enkel ten gevolge van zijn inspanningen iets kan produceren of verkopen?
Soms denk ik wel eens dat werklozen beter kunnen blijven doppen, gewoon om de tegenstanders van de sociale zekerheid mateloos te ergeren. Werknemers kunnen ze uitbuiten, ontslaan en minachten. Doppers kunnen ze ook minachten, maar dat bevrijdt hen niet van de verplichting belastingen te betalen voor al die mensen die niet werken. Naar het schijnt vergroot constante ergernis de kans op hartklachten. Ik blijf dan ook hoopvol mijn bijdragen aan de sociale zekerheid betalen.
----------
[1] Dit stukje is trouwens echt een aanrader. Ik wacht op de dag waarop onze officiële komieken, van Hoste tot Deprez of Agnew, zich in staat zullen tonen dit niveau te halen.
[2] Ik ken er een aantal. Het zijn allemaal zelfstandigen.
